Czy jako flagowy produkt w ramach strategii ogólnoświatowego rozwoju marki, Renault 4 mogło ubiegać się o miano samochodu uniwersalnego, o którym marzy każdy producent? Z całą stanowczością odpowiedź na to pytanie brzmiała tak, ponieważ jego wielofunkcyjność była wręcz zapisana w genach. Ponadto umiarkowana cena pozwalała zainteresować wszystkie kategorie klientów, demontowalna karoseria i solidna płyta podłogowa ułatwiały transport i modyfikacje nadwozia. To był powód, dla którego spośród wszystkich samochodów francuskich właśnie Renault 4 zostało wyprodukowane w największej ilości egzemplarzy (ponad 8 milionów), a przede wszystkim stało się najbardziej rozpowszechnionym modelem za granicą.
Produkowane i sprzedawane na pięciu kontynentach
Auto było rozprowadzane w oparciu o różne modele biznesowe. W Europie Renault 4 było wysyłane z fabryki jako gotowy produkt. W przypadku dalekich krajów stosowano system C.K.D. (Completely Knocked Down – rozmontowane na pojedyncze części); następnie auta były montowane na rynku lokalnym, czasami w małych warsztatach. Zdarzało się, że licencja na produkcję była udzielana firmie niezwiązanej z Renault. Często władze lokalne ustalały współczynniki integracji, czyli proporcje części, które miały być produkowane na miejscu. W takim przypadku wysyłano niekompletne samochody, co dawało pracę lokalnemu przemysłowi.
Renault 4 było składane w 27 różnych krajach, co stanowi swoisty rekord. Wyjątkiem były kraje, w których nie można się było na niego natknąć. Sześćdziesiąt procent samochodów było sprzedawanych poza Francją, a pięćdziesiąt procent wyprodukowano za granicą. Przez cały okres istnienia Renault 4 potrafiło dopasować się do najróżniejszych potrzeb: były taksówki R4 w Kolumbii czy na Madagaskarze, radiowozy policyjne w Jugosławii, samochody dostawcze w Buenos Aires, karetki pogotowia w Meksyku, samochody pocztowe w Danii czy też pomoc drogowa w Hiszpanii.
Model Renault 4 miał wpływ na rozwój eksportu w firmie, którego niestrudzonym orędownikiem był Pierre Dreyfus.
Produkcja Renault 4 za granicą
Europa
Belgia
Firma Renault, obecna na rynku belgijskim od roku 1922, wybudowała w Haren, niedaleko Brukseli, skład, który w 1926 r. stał się pierwszą montownią marki poza granicami Francji. Po wyzwoleniu odbywał się tam montaż niewielkich ilości samochodów w regularnie powiększanych pomieszczeniach. Począwszy od 1958 r. zakład znalazł swoje przeznaczenie, którym miało być zaopatrywanie Beneluksu i innych rynków europejskich, a nawet rynku amerykańskiego, który przeżywał w tym okresie swój rozkwit. Fabryka – która w 1971 r. stała się Renault Industrie Belgium – w latach 70. wyprodukowała ponad 10% całkowitej produkcji Renault.
Renault 4 wjechało na belgijskie linie produkcyjne już w 1961 r. Miało tam pozostać aż do 1980 roku. Dzięki ugruntowanej renomie lokalnej siły roboczej, montowane tu samochody Renault 4 reprezentujące belgijską jakość miały przywilej służyć tak wymagającym klientom, jak na przykład Niemcy. Przez ponad 15 lat Renault 4, łącznie z wersją dostawczą, było modelem produkowanym w Harem w największej ilości egzemplarzy (w 1978 r. zastąpione zostanie przez Renault 5) oraz bestsellerem w Belgii. Model ten stał się częścią krajowego krajobrazu samochodowego: Renault 4 były dostarczane stowarzyszeniu pomocy drogowej Touring Secours, żandarmerii, poczcie, Towarzystwu Telegraficznemu i Telefonicznemu, itd.
Specyfika wersji belgijskich:
Renault 4 made in Belgium, które miały zaopatrywać rynki EWG, różniły się tylko nieznacznie od tych, które schodziły z linii produkcyjnych na wyspie Seguin, z wyłączeniem silnika. W latach 70., podczas gdy na większości rynków zaniechano produkcji wersji „4 boczne szyby”, fabryka w Haren produkowała równolegle z modelem 4L „6 bocznych szyb” wersję Renault 4 B z przeznaczeniem dla urzędów i flot samochodowych. We Francji była ona rozpowszechniana w niewielkich ilościach pod nazwą Renault 4 Commerciale Grande Société. W Belgii wersja B figurowała w katalogu jako samochód osobowy równolegle z Renault 4 TL aż do końca lat 80. Jednocześnie, tak jak inne kraje, Belgia stworzyła swoje własne serie limitowane, jak np. Shopping wyprodukowaną na wiosnę 1982 r. w ilości 350 egzemplarzy.
Włochy
W październiku 1958 r. spółka Renault podpisała z Alfa Romeo porozumienie, w ramach którego producent z Mediolanu, będący spółką państwową mógł montować w swojej fabryce w Portello samochody Dauphine na licencji Renault, a także sprzedawać je poprzez swoją sieć handlową. Dla Renault był to jedyny sposób przeniknięcia do najbardziej chronionego rynku młodej Wspólnoty Europejskiej. W marcu 1962 r. powstała S.A.M. (Sviluppo Automobilistico Meridionale, Spółka ds. Rozwoju Motoryzacji w Południowych Włoszech). Ta francusko-włoska firma miała za zadanie dystrybucję samochodów Renault na półwyspie, ale również rozwój przemysłu w Mezzogiorno. Właśnie w Pomigliano d’Arco, niedaleko Neapolu, w nieco zmodernizowanej przedwojennej fabryce były montowane Renault 4. W grudniu 1962 r. rozpoczęła się produkcja Renault 4 z silnikiem 845 cm³ w wersji 4 z czterema bocznymi szybami oraz 4L z sześcioma bocznymi szybami. Modele włoskie były rozpoznawalne dzięki charakterystycznym tylnym lampom, wziętym z Alfy Giulietty i małym, dodatkowym kierunkowskazom na przednich błotnikach.
Strategia ta początkowo była korzystna: dzięki montażowi sprzedaż Renault 4 podwoiła się w latach 1962 i 1963. Ale był to tylko słomiany zapał: rząd włoski wprowadził podatek obliczany od mocy silnika, ale również od… długości samochodu. To oczywiście było niekorzystne dla Renault 4 w porównaniu z krótkimi włoskimi autami. Z tego powodu współpraca z Alfa Romeo osłabła i na początku 1965 roku produkcja samochodów została zatrzymana. Wspólna sprzedaż pozostała jedynie na papierze i Renault Italia musiało cierpliwie odbudować własną sieć. Na szczęście sprzedaż szybko ruszyła na nowo. Pod koniec lat 70., podczas gdy sprzedaż Renault 4 w niektórych krajach zaczęła maleć, we Włoszech wciąż rosła aż do osiągnięcia punktu kulminacyjnego w roku 1980 z ilością 40.238 sprzedanych egzemplarzy! Dowodem na ten niemalejący sukces było zamówienie w 1985 r. przez Renault Italia w firmie Car Système Style z Redon 600 egzemplarzy wersji JP4 – oryginalnego modelu turystycznego zbudowanego na skróconej płycie podłogowej Renault 4. Samochody te były sprzedawane przez włoską filię Renault pod nazwą Frog. Jeden z nich został nawet wykorzystany przez Ilonę Staller, sławną Cicciolinę, podczas jej kampanii wyborczej do parlamentu w 1987 r.
Hiszpania
Hiszpański przemysł motoryzacyjny powstał z popiołów po drugiej wojnie światowej. Aby stymulować jego rozwój na terenie Hiszpanii rząd wprowadził zaporowe stawki celne i zmusił firmy montujące samochody do ciągle rosnącego poziomu integracji. Renault weszło do gry zaraz po firmie SEAT.
W grudniu 1951 r. powołana została do życia spółka FASA (Fabricación de Automóviles Sociedad Anónima), w której firma Renault miała zaledwie 15% akcji. W Valladolid, na północny zachód od Madrytu, spółka wybudowała małą, nowoczesną fabrykę i w październiku 1953 r. rozpoczęła w niej produkcję modelu 4 CV. Po otrzymaniu licencji na model Dauphine, FASA dostała kolejną na montaż modelu Renault 4; pierwsze jego egzemplarze wyjechały z Valladolid pod koniec 1963 r. Nazwane Cuatro latas (cztery pudełka) Renault 4 stanowiło w 1964 r. jedną trzecią jej produkcji. Mały współczynnik zmotoryzowania kraju (1 samochód na 48 mieszkańców) dał mu wspaniałą perspektywę handlową – w 1970 r. marka Renault miała co najmniej 25% udziału w rynku.
FASA i hiszpańska filia Renault RESA połączyły się na początku 1965 r., a udział kapitałowy Renault regularnie zwiększał się i przekroczył 50%. Bardzo szybko rozpoczęto rozbudowę fabryki. 1 lipca 1965 r. F.A.S.A. została filią Renault i zmieniła nazwę na FASA-Renault. Hiszpańskie Renault 4, które pod koniec lat 60. stanowiło około 50% produkcji fabryki w Valladolid, miało silnik o pojemności 845 cm³ z modelu Dauphine, już produkowanego w Hiszpanii. Podobny sukces odniosła wersja dostawcza, której produkcję rozpoczęto w 1964 r. Hiszpańska filia opracowała w 1970 r. nową podwyższoną wersję, która została włączona bez przeróbek (jak np. odmienne zderzaki, felgi i silnik) do francuskiego katalogu oferowanych modeli roczników 1973-1975. F.A.S.A., tak, jak belgijska fabryka w Harem, po zmianach prawnych w roku 1972 stała się zdecentralizowanym zakładem produkcyjnym: odtąd wystarczał tylko 50-procentowy współczynnik integracji pod warunkiem eksportu dwóch trzecich produkcji. W taki oto sposób Renault 4 wjechało na drogi Portugalii, Kolumbii, Wenezueli czy też Meksyku… Było montowane na liniach produkcyjnych w Valladolid prawie do samego końca w ilościach, które wzbudzały respekt: w okresie od 1963 do 1989 r. zmontowano 403.213 samochodów osobowych, a do sierpnia 1991 r. – 396.704 wersje dostawcze.
Specyfika wersji hiszpańskich:
Samochody osobowe:
– 1964: wprowadzenie modelu 4L; instalacja elektryczna 12V, wypukłe zderzaki z chromowanymi odbojami. Do roku 1975 hiszpańskie Renault 4 będzie miało ramkę tylnej tablicy rejestracyjnej podobną do tej, która montowana była w pierwszych modelach francuskich.
– modele z roku 1965: nowa wersja 4L Super z pojedynczymi siedzeniami i ładniejszą tapicerką.
– modele z roku 1967: zderzaki i boczne kierunkowskazy podobne do tych z modelu Renault 8.
– począwszy od roku 1968, w Renault 4 Super był montowany silnik Sierra o pojemności 852 cm³ z pięcioma łożyskami wału korbowego, który pochodził z Renault 8, oraz 4-biegowa skrzynia. Przednie fotele podobne były do tych z Renault 8. Nowa deska rozdzielcza i nowa osłona chłodnicy (tak jak we Francji), ale z ochraniaczami błotników na zderzakach i podłokietnikami w drzwiach. Jeszcze przez rok model 4L będzie produkowany z silnikiem o pojemności 845 cm³. Modele podstawowe będą wyposażane aż do 1977 r. w starą pokrywę silnika o małym wlocie powietrza, która będzie je upodabniała do pierwszych modeli Renault 4.
– model 1974: pojawienie się ażurowych felg.
– model 1975: plastikowa osłona chłodnicy w matowym, czarnym kolorze (tak jak we Francji).
– model 1976: wersja 4 Super przemianowana na TL.
– model 1978: kierownica z R5 TL. Zderzaki podobne do tych z modeli francuskich.
– model 1980: w katalogu został tylko model TL.
– model 1981: montaż silnika 1.108 cm³ o mocy 38 KM, który we Francji był montowany w modelach GTL od roku 1978; hamulce przednie tarczowe.
– model 1982: nowa deska rozdzielcza.
– ostatnie modele można rozpoznać po bocznych gumowanych listwach ochronnych, a po roku 1987, po felgach z modelu R5 GTL, montowanych również w wersjach dostawczych.
Samochody dostawcze:
– wersje silnikowe i szczegóły konstrukcyjne podobne do wersji osobowych, wprowadzane czasami z opóźnieniem (silnik 852 cm³ w roku 1968, osłona chłodnicy z małym wlotem powietrza montowana aż do końca roku 1975).
– trzy wersje: F (dostawcza bez bocznych tylnych szyb), FS (podwyższona) – dostępna od 1970 roku, oraz od roku 1972 wersja FSA (podwyższona i przeszklona część ładunkowa oraz kołpaki na kołach). Należy zwrócić uwagę na fakt, że począwszy od roku 1981 w Hiszpanii był produkowany przedłużony model dostawczy F6 w dwóch wersjach: przeszklonej i pełnej. Wraz z jego wprowadzeniem zaprzestano produkcji podwyższonych wersji krótkich F4.
Portugalia
Począwszy od końca 1963 r. firma Renault uruchomiła montownię samochodów również w Portugalii. Industrias Lustitanias Renault (ILR) znajdowała się w Guarda – 250 km na północny wschód od Lizbony. Mimo, że rząd portugalski zabronił od 1 stycznia 1964 r. importu kompletnych samochodów, pozwolił jednak na ich przywóz w systemie CKD, aby zapewnić w kraju miejsca pracy.
Fabryka ILR, która na przestrzeni 10 lat trzykrotnie zwiększyła swoją powierzchnię, była finansowana w 75% przez FASA. Fabrykę zainaugurowały samochody R4 w wersji osobowej i dostawczej i do 1975 r. stanowiły one połowę produkcji, utrzymującej się w tych czasach na poziomie 6.000 samochodów rocznie. Po wprowadzeniu Renault 5, rola tego modelu, nazywanego zdrobniale Catrella, zmniejszyła się, ale utrzymał się on na liniach produkcyjnych aż do końca lat 80. W międzyczasie Renault Portuguesa S.A. (która w 1980 przejmie spółkę ILR) stało się dużym przedsiębiorstwem, przyczyniając się do zwiększenia znaczenia Półwyspu Iberyjskiego dla marki. Produkcję fabryki w Guarda uzupełnią inne fabryki, a jej część będzie wysyłana do Francji (samochody Lusifrance).
Specyfika wersji portugalskich:
Na początku modele Renault 4 produkowane przez ILR nie różniły się zbytnio od wersji francuskich, nawet jeśli duża część elementów była produkowana przez lokalne przedsiębiorstwa. Od roku 1971 aż do 1976 modele portugalskie były podobne do modeli hiszpańskich, od których przejęły silnik typu C o pojemności 852 cm³. W 1973 r. przyjęły one nazwę Renault 4 LC. W 1976 r. pojawiła się nowa wersja R 1123 z silnikiem B (Billancourt) zgodna z francuskimi wersjami Renault 4.
Irlandia
W latach 60. sprzedaż samochodów w Irlandii była nie lada wyzwaniem. Rynek był zdominowany w 60% przez Brytyjczyków, a wszelkiego rodzaju podatki uniemożliwiały wejście na rynek innym producentom. Większość sprzedawanych samochodów była więc montowana na miejscu. Od 1958 r. samochody Renault były montowane w Naas obok Dublina przez spółkę Motors Manufacturers and Distributors Ltd, która je również sprzedawała. W roku 1963 import został powierzony grupie Smiths, która dwa lata później rozpoczęła również montaż w małej fabryce w Wexford. Firma Renault, która wystartowała z niskiego poziomu, potrafiła zdobyć 9,5% udziału w rynku w 1977 r. Renault 4 (wersje osobowa i dostawcza) było motorem tego sukcesu: stanowiło ono od połowy do dwóch trzecich wszystkich samochodów Renault zmontowanych w Irlandii. W latach 1966 do 1980 co roku montowanych było od 2.000 do 5.000 egzemplarzy. Montaż lokalny zaczął tracić na znaczeniu z chwilą wejścia Irlandii do Wspólnego Rynku: preferencyjne warunki udzielone systemowi CKD zostały skazane na zniesienie w niedługim czasie. Firma Renault zaczęła zmniejszać produkcję i od 1977 r. montowała w Wexford już tylko modele Renault 4. Ich produkcja z uwagi na brak rentowności zakończyła się w 1984 r.
Jugosławia
Dzięki złagodzeniu przepisów po roku 1964 jugosłowiańskiemu importerowi samochodów Renault udawało się sprzedawać klientom dewizowym od 2.000 do 5.000 samochodów rocznie. Wobec takiego sukcesu, firma Renault rozważała przez pewien czas możliwość montażu Renault 4 i 16TS w fabryce Ikarusa, który produkował autobusy, ale w końcu podjęto decyzję o montażu tego modelu w Ljubljanie, stolicy Słowenii, w zakładzie Titovi Javodi Litostroj od listopada 1969 roku. We wrześniu 1972 r. koncern Renault podpisał nowe porozumienie z firmą I.M.V. (Industrija Motornih Vozil), która miała w Novo Mesto nowoczesną montownię samochodów, gdzie montowane były również przyczepy kempingowe Adria, eksportowane do państw europejskich. Produkcja, ograniczona od tej chwili wyłącznie do modeli Renault 4 i 12, zaczęła szybko rosnąć. Renault stało się w ten sposób drugim jugosłowiańskim producentem samochodów, zaraz po Zastawie, która od dłuższego czasu montowała modele Fiata. W latach 1973-1992 fabryka wyprodukowała 575.960 modeli Renault 4, a od początku 1976 r. produkowała wyłącznie te modele. Po zamknięciu fabryki w Billancourt w 1987 r. I.M.V. dostarczała co roku od 9.000 do 20.000 samochodów na rynek europejski. Sprzedana Grupie Renault w 1988 r. fabryka zmieniła nazwę na Revoz d.d. Bardzo popularny w byłej Jugosławii model Renault 4 został tam nazywany pieszczotliwie Katrca (Katarzyna).
Grecja
Nastanie rządów Czarnych Pułkowników spowodowało, że projekt montażu Renault 4 z 1971 r. nie doszedł do skutku. Aby obejść restrykcyjną politykę podatkową, mającą na celu uniknięcie odpływu dewiz, spółka MAVA – importer samochodów Renault – wyprodukowała w latach 1980-1985 około 3.500 egzemplarzy samochodu Farma, udanej przeróbki wersji Rodéo, uniwersalnego samochodu o nadwoziu z poliestru, produkowanego w wersji z plandeką i furgonetki. Samochód ten, zatwierdzony przez biuro projektowe Renault, był sprzedawany i serwisowany przez sieć Renault.
Afryka
Maroko
Na początku lat 60. marka Renault była liderem na rynku marokańskim. W sierpniu 1966 r. SOMAR (Société Marocaine des Automobiles Renault) otrzymał prawo do montażu, obok samochodów innych marek, samochodów Renault i Saviem przez Société Marocaine de Constructions Automobiles (SO.MA.C.A.). Ta spółka o publiczno-prywatnym kapitale, powołana w 1959 r. przez Simcę i Fiata, zarządzała fabryką w Aïn Sebaa (przedmieście Casablanki).
W 1971 r. firma Renault zainstalowała tam swoją własną linię montażową.
Produkcja zakładu Renault osiągnęła punkt kulminacyjny w 1975 r. wraz z ilością 13.000 wyprodukowanych samochodów do tego momentu w Maroku zostało zmontowanych około 33.000 samochodów osobowych Renault 4 i 11.000 wersji dostawczych. Gwiazdą końca lat 70. stało się Renault 12, ale model R4 dzielnie zniósł napór nowości i utrzymał się na liniach montażowych aż do 1994 r., kilka miesięcy po zaprzestaniu jego produkcji przez inny kraj – Słowenię.
Algieria
W latach 50. firma Renault miała 30% udziału w rynku lokalnym. W czerwcu 1959 r. zdecydowała o rozpoczęciu montażu samochodów. W tym celu została utworzona spółka CARAL (Construction des Automobiles Renault en Algérie), a w listopadzie Pierre Dreyfus wmurował kamień węgielny zakładu Maison Carrée na terenie gminy Harrach, niedaleko Algieru. W styczniu 1961 r. rozpoczęła się tam produkcja Renault Dauphine. Po odzyskaniu przez Algierię niepodległości, import całych samochodów został objęty kontyngentem; należało stanowczo zwrócić się ku montażowi, który objął modele Renault 4 i Renault 8 w równych ilościach, wersję dostawczą Renault 4 i inne modele dostawcze. W latach 1969/1970 fabryka została znacznie rozbudowana. Marka Renault osiągnęła wówczas 80% udziału w rynku samochodów osobowych. W roku 1969 na 11.290 wyprodukowanych samochodów 4.230 były to modele Renault 4, a 2.435 – Renault 4 w wersji dostawczej. Ale dobra passa się skończyła – rząd Algierii zażądał zwrotu zaległych należności celnych, z których wcześniej zakład miał być zwolniony. Na wiosnę 1971 r. firma Renault zaprzestała importu części, a produkcja samochodów została zakończona.
Tunezja
Od 1961 r. mały zakład w mieście Sousse montował ciężarówki Renault; 60% udziałów w spółce zarządzającej – STIA (Société Tunisienne d’Industrie Automobile) – miał rząd Tunezji, a 40% – Renault. W styczniu 1964 r. rozpoczął się tu montaż samochodów osobowych. Do tej operacji zostały wybrane samochody Renault 4 w wersji osobowej i dostawczej. Pierwszy egzemplarz zjechał z taśmy 28 lipca 1965 r.; pierwszy samochód osobowy wyprodukowany w Tunezji, Renault 4, został nazwany przez prezydenta Tunezji Habiba Bourguibę, R 4 Monastir – od nazwy miasta, w którym urodził się prezydent. W zależności od roku i przyznanych limitów produkcja wahała się od 150 do 800 egzemplarzy, zawsze jednak z przewagą modeli dostawczych (do 90% produkcji). W 1980 r. osiągnięty został pułap 1.625 samochodów. Jednakże w rok później rząd zdecydował o ograniczeniu monopolu spółki STIA i rozpisał przetarg wśród wielu firm samochodowych.
To dało początek kompleksowi Renault w Mateur. Renault 4 nie było już w nim produkowane, ale znacznie przyczyniło się do rozwoju motoryzacji w Tunezji.
Wybrzeże Kości Słoniowej
Dyrekcja Regionalna Renault-Afrique powołała w 1962 r. filię montażu samochodów – Société Africaine de Fabrication des Automobiles Renault (SAFAR). Zakład położony niedaleko portu w Abidżanie składał lekkie ciężarówki, a począwszy od końca roku – samochody Renault 4. Produkcja zwiększyła się czterokrotnie w ciągu ośmiu lat, osiągając w roku 1970 poziom 4.000 sztuk, łącznie z samochodami ciężarowymi. Większą część produkcji (50%) stanowiły wciąż samochody Renault 4. Jednakże ułatwienia celne, przyznawane jeszcze wtedy produktom francuskim, stopniowo były znoszone począwszy od 1972 r. W połowie lat 80. firma Renault zakończyła montaż w Abidżanie.
Ghana
Okresowy montaż mikrobusów Saviem rozpoczął się w roku 1966 w zakładzie C.F.A.O. w Akrze. W 1969 r. fabryka uruchomiła również produkcję Renault 4 w wersji osobowej i dostawczej. Wtedy też Renault, Peugeot i B.L.M.C. otrzymały pozwolenie na zbudowanie wspólnej fabryki. Projekt ten nie został zrealizowany, ale produkcja Renault 4 trwała aż do 1978 roku w ilości około stu egzemplarzy rocznie.
Zair (dzisiaj Republika Demokratyczna Konga)
W 1969 r. firma Renault podpisała z General Motors porozumienie, w ramach którego modele Renault 4 były montowane przez pewien okres w fabryce GM w Kinszasie.
Angola
W roku 1970 przedstawiciele firm Chrysler France, Citroën, Renault i Ford UK w Angoli wspólnie stworzyli firmę S.A.C.M.A. (Sociedade Angolana de Construcoes e Montagem de Automoveis) mającą na celu montaż samochodów dostawczych w Luandzie. Proporcje poszczególnych marek nie zostały ustalone; wyglądało na to, że montaż odbywał się w miarę otrzymywanych zamówień. W latach 1971 do 1975 wyprodukowano około 450 Renault 4 w wersji dostawczej i mniej więcej tyle samo w latach 1977 do 1980, z niewielkim udziałem wersji osobowych. W 1981 r. produkcja została przeniesiona do nowocześniejszego zakładu (zakład FAGOL).
Madagaskar
W 1960 r. po odzyskaniu niepodległości Madagaskar próbował rozwinąć przemysł samochodowy. W 1962 r. pojawiły się dwie linie montażowe. Mała fabryka w Antananarywie, która montowała samochody Renault – SOMACOA (Société Malgache de Construction Automobile) i w której Renault miało mniejszościowe udziały, rozpoczęła 5 września 1962 r. produkcję R4 w wersji osobowej (produkcja wersji towarowej miała rozpocząć się 5 lat później); później doszły do tego ciężarówki i inne modele samochodów osobowych, jak również samochody Peugeot. Na Madagaskarze było montowanych rocznie od 500 do 1.000 samochodów Renault (czyli jedna trzecia zarejestrowanych na wyspie samochodów w połowie lat 60.), w większości Renault 4 (od 310 do 530 sztuk wersji osobowych i 50 do 150 wersji dostawczych w zależności od roku). Ale w 1981 r. sytuacja ekonomiczna doprowadziła do zawieszenia przez rząd wszystkich licencji importowych. Firma Renault została zmuszona do zamknięcia zakładu w porozumieniu z partnerem.
Afryka Południowa
W październiku 1958 r. utworzona została w Johannesburgu filia Renault Africa Property Limited, ale już dwa lata wcześniej rozpoczęła się w East London produkcja samochodów na licencji Renault we współpracy z brytyjską firmą CDA (Cars Distributors and Assemblers). CDA produkowała również samochody innych marek, jednakże w 1964 roku na 9.366 zmontowanych samochodów 3.069 stanowiły Renault. Produkcja Renault 4 w wersji osobowej i dostawczej rozpoczęła się rok wcześniej.
W roku 1967 produkcja została przeniesiona do Rosslyn, niedaleko Pretorii w regionie Transvaal, do zakładu należącego do Rosslyn Motor Assemblies – spółki niedawno utworzonej i kontrolowanej przez Nissana. Ponieważ zaczęły się pojawiać coraz większe opóźnienia w produkcji, firma Renault utworzyła wspólnie z Peugeot spółkę National Assembly Ltd, która rozpoczęła w lipcu 1970 r. montaż w Natalspruit, niedaleko Johannesburga. Po tym, jak produkcja Renault urosła do dużych rozmiarów, musiała ponownie być przeniesiona (z powodu braku miejsca) dwa lata później do Rosslyn. Z uwagi na wszystkie te trudności oraz na zaostrzenie przepisów, spółka Renault zbyła swoją działalność Grupie Lawson, żeby utrzymać produkcję. Renault 4 w wersji osobowej i dostawczej stanowiły już tylko 1% ilości i tak już wtedy skromnej produkcji (2.589 samochodów w roku 1972), ale w najlepszych latach jedną dziesiątą południowoafrykańskich samochodów Renault stanowiły Renault 4; ich produkcję w latach 1963-1972 można oszacować na 3.900 sztuk.
Rodezja Południowa (obecnie Zimbabwe)
W latach 70. marka Renault próbowała montażu w zakładzie firmy Willowvale Motor Industry w Salisbury. Ta dawna fabryka Forda, która montowała również samochody Alfa Romeo, pozwalała uzupełnić produkcję południowo-afrykańską w chwili, kiedy stała się ona mniej opłacalna, a w końcu całkowicie ją zastąpiła: i tak w roku 1974 zmontowano tam 2.973 samochody Renault (w tym 1.412 Renault 4), podczas gdy w Afryce Południowej wyprodukowano ich zaledwie 230. Na tym rynku Renault 4 – nazywane Noody Car – było używane przez strażników patrolujących rezerwaty.
Począwszy od 1975 roku zaczęła rozprzestrzeniać się wojna domowa i w sierpniu 1978 r. ONZ opublikowała raport, w którym oskarżyła 593 firmy zagraniczne o łamanie bojkotu wprowadzonego przez Radę Bezpieczeństwa. W 1979 roku firma Renault zaprzestała działalności. Po odzyskaniu przez kraj niepodległości i zmianie nazwy na Zimbabwe, na liniach produkcyjnych pojawiło się przez pewien czas Renault 5, ale już nie Renault 4, którego produkcję lokalną można oszacować na około 6.200 egzemplarzy w wersji osobowej.
Ameryka Południowa i Ameryka Środkowa
Argentyna
Dziewięć miesięcy po wejściu na rynek brazylijski (gdzie Renault 4 nie będzie produkowane) i po przekazaniu licencji na produkcję samochodu Dauphine firmie Willys Overland do Brasil (WOB), marka Renault powtórzyła tę operację w Argentynie, podpisując 27 listopada 1959 r. drugą umowę z Willysem, który stowarzyszył się ze swoją filią Industrias Kaiser Argentina – IKA. Ta spółka o kapitale publiczno-prywatnym wyprodukowała od 1955 roku około 20.000 Jeepów i samochodów Kaiser w swoim zakładzie w Santa Isabel, usytuowanym w prowincji Kordoba, 800 km na północny-zachód od Buenos Aires. Renault przekazało jej licencję na produkcję Dauphine. Nazwane przez personel fabryki EA (Econόmico Argentino), Renault 4 pojawiło się na liniach produkcyjnych w wersji osobowej (grudzień 1963), a następnie w lutym 1964 r. w wersji Furgón (dostawczej). Samochód miał wiele elementów wspólnych z modelem Dauphine, w tym skrzynię biegów i silnik Ventoux, które były wytwarzane na miejscu. Promocja produktu była tak samo spektakularna, jak dwa lata wcześniej jego pokaz dziennikarzom w regionie Camargue: samochody rozpoczęły rodeo w otoczeniu koni criollas, dosiadanych przez gauchos, a dziennikarze mogli je wypróbować na grząskim terenie, co pokazało ich przystosowanie do warunków lokalnych. Gwarancję powodzenia operacji zapewnił udział znanego kierowcy wyścigowego, Juana Manuela Fangio, który był również dealerem samochodów Renault w Buenos Aires.
Te zalety Renault 4 sprawiły, że w 1974 r. nazwano je el Correcaminos. Jego produkcja w krótkim czasie przekroczyła produkcję modelu Dauphine.
W roku 1967 firma Renault z braku wystarczającej ilości środków finansowych musiała ustąpić miejsca Fordowi. Jednakże skorzystała z okazji, żeby umocnić swoją pozycję w Argentynie i kupiła większą część akcji IKA. Dzięki przemyślanej operacji zapewniającej środki finansowe spółka Renault przejęła w 55% kontrolę nad firmą o godnej pozazdroszczenia wielkości: 10.000 pracowników, obrót 200 milionów dolarów, wielkość produkcji 50.000 samochodów, w tym 17.000 modeli Renault (z tego 11.000 R4), która stanowiła 15% sprzedaży na krajowym rynku samochodowym. W 1975 r. firma Renault kupiła pozostałe akcje spółki IKA. Nowa firma, Renault Argentina S.A. (RASA), przez długi okres zajmowała budzące zazdrość drugie miejsce na rynku, regularnie inwestując w modernizację parku maszynowego. Tak jak wszędzie, Renault 4 ustąpiło miejsca kolejnemu zdobywcy rynków – modelowi Renault 12, który został wdrożony do produkcji w kwietniu 1971 r., zajmował przez trzy lata pierwsze miejsce na rynku i został sprzedany w ilości prawie 450.000 egzemplarzy. Renault 4 nie miało bynajmniej powodów do wstydu – sprzedano 157.315 sztuk tego modelu (148.170 w wersji osobowej i 9.145 w wersji dostawczej, w tym 173 modeli pick-up), a jego długa kariera zakończyła się w sierpniu 1986 r. (wersja osobowa) i grudniu 1987 r. (wersja dostawcza). Liczba ta nie uwzględniała zestawów CKD, dostarczanych począwszy od 1972 r. przez IKA do Chile i Urugwaju w rytmie od 2.500 do 4.000 egzemplarzy w zależności od roku.
Specyfika wersji argentyńskich:
– wersja podstawowa: wersje 4L / Renault 4L (wrzesień 1963 r./kwiecień 1970 r.) zachowały małą atrapę chłodnicy pierwszych modeli francuskich (1962-1967) aż do modeli z roku 1969 włącznie. Silnik Ventoux 845 cm³, 33,5 KM SAE. Przednie i tylne zderzaki z belkami wzmacniającymi (również w wersjach dostawczych). Od roku 1965 4-biegowe skrzynie. Hamulec ręczny na tylne koła umieszczony na podłodze.
– wersja ulepszona: Renault 4G (grudzień 1967r./kwiecień 1970 r.) z powiększonymi przednimi reflektorami i nową deską rozdzielczą. Seria 100 egzemplarzy Renault 4 Parisienne pomiędzy majem a październikiem 1968 r. z elementami wykonanymi z plecionki i opracowanymi specjalnie dla niej kolorami nadwozia.
– pojawienie się w kwietniu 1970 r. wersji 4S z silnikiem 1.020 cm³ o pięciu łożyskach wału korbowego i mocy 40 KM SAE (następnie 48 KM), nowa całkowicie zsynchronizowana 4-biegowa skrzynia. W tym samym okresie model 4L otrzymał silnik 1.020 cm³. Jego kariera trwała aż do stycznia 1972 r. Po tym okresie pozostał tylko model 4S. W 1979 r. zderzaki zyskały płaską formę z pionowymi odbojami, malowane były na szary kolor dopasowany do nowej, matowoszarej osłony chłodnicy z tworzywa sztucznego.
– we wrześniu 1984 r. model 4S został zastąpiony modelem 4GTL, z silnikiem 1.108 cm³ (tak, jak GTL produkowany we Francji), ale o mocy 41 KM.
– wersja dostawcza Renault 4 Furgόn (lata 1963-1970), o charakterystyce zbliżonej do modelu 4L, lampy tylne z modelu osobowego zamontowane na podkładkach. Wersja 4F (1970-1985) z silnikiem 1.020 cm³. Wersje 4F4 i Pickup (1985-1987) z silnikiem 1.108 cm³.
Kolumbia
Renault 4 weszło na ten rynek w roku 1965 z inicjatywy lokalnego importera Auto Andes, który sprowadził samochody wytwarzane przez hiszpańską fabrykę FASA, ale również gołe podwozia, na bazie których zbudowano kilka całkiem eleganckich 3-drzwiowych kombi. W listopadzie 1967 r. koncern Renault wziął udział w organizowanym przez rząd przetargu i wygrał kontrakt na wybudowanie w Envigado, na południowym przedmieściu Medellin, montowni samochodów o rocznej zdolności produkcyjnej 15.000 samochodów. Utworzona w ten sposób publiczno-prywatna spółka, SOFASA (Sociedad de Fabricación de Automotores S.A.) stworzyła również własną sieć dystrybucyjną. I tak oto 15 lipca 1970 r. Renault 4 stało się pierwszym samochodem osobowym montowanym w Kolumbii. Z biegiem lat doszły do niego inne modele, ale to ten Amigo fiel, jak go nazwano w kampanii reklamowej w roku 1975, miał przynieść sukces. Początkowo klienci nieufnie podchodzili do tego małego samochodu, ale SOFASA przekonała najbardziej sceptycznych organizując na przełomie 1970 i 1971 roku Rajd Kolumbii, w trakcie którego samochody Renault 4 pokonywały najtrudniejsze drogi. W 1979 roku produkcja osiągnęła rekordową wysokość 29.007 egzemplarzy, co stanowiło 70% udziału w rynku! Ponieważ w roku 1992 Renault zaprzestało, z wiadomych powodów, wysyłania części Renault 4, firma SOFASA musiała zakończyć działalność po wyprodukowaniu 97.050 egzemplarzy samochodu, który Kolumbijczycy uważali za swój narodowy samochód.
Zakłady w Kolumbii do dziś odgrywają istotną rolę dla Renault w Ameryce Południowej.
Specyfika wersji kolumbijskich:
– Pierwsze wyprodukowane Renault 4 zostało nazwane Azul Pastrana z racji jego niebieskiego koloru oraz na cześć nowego prezydenta, Misaela Pastrany, który wprowadził w życie system elastycznego kredytowania ułatwiający kupno Renault 4.
– W 1975 r. została pokazana wersja Renault 4 Plus 25, nazwana w ten sposób, ponieważ moc jego silnika o pojemności 1.022 cm³ (pojemność nieznana w Europie) jest o 25% większa niż poprzedniego o pojemności 845 cm³; wersja ta została przemianowana we wrześniu 1982 r. na 4 GTL z zachowaniem tego samego silnika.
W 1985 r. pojawiła się jeszcze lepiej wyposażona wersja GTL Master. Zewnętrzny wygląd miała identyczny jak argentyńskie Renault 4.
– 1989 r.: seria specjalna Jogging o sportowym wyglądzie z czerwonymi akcesoriami.
– Nec plus ultra to model Lider produkowany od czerwca 1990 r. z silnikiem o pojemności 1.289 cm³ (typu Renault 12), który był montowany również w produkowanym na miejscu Renault 6.
– W niewielkich ilościach produkowano również odmianę francuskiej serii specjalnej Plein Air (w latach 1989-1991) pod wymowną nazwą Renault 4 Brisa.
Meksyk
Po wojnie rząd meksykański zamierzał stworzyć krajowy przemysł. W 1951 roku została utworzona Państwowa Spółka Diesel Nacional – DINA – która produkowała tabor kolejowy, samochody ciężarowe i autobusy. 15 stycznia 1960 r. w czasie, gdy obowiązywał zakaz importu gotowych samochodów, firma Renault podpisała, po bardzo trudnych negocjacjach, umowę licencyjną z DINA. Linie montażowe zostały ulokowane w odległości 100 km od Mexico w Ciudad Sahagun, na północno-wschodnim płaskowyżu (2.450 m n.p.m.). Miasto to zostało wybudowane od podstaw, żeby uprzemysłowić ten zaniedbany region. Do produkowanych modeli Dauphine dołączyły już od czerwca 1962 r., samochody Renault 4 w wersji osobowej i dostawczej z silnikiem 845 cm³, potem Renault 8, a nawet sportowy model Renault Alpine. Wszystkie te samochody zostały przez rząd meksykański uznane za krajowe! Zakład zapewnił również reklamę i sprzedaż. Zaletą tego chłonnego rynku było to, że na początku 1965 r. 300 sztuk Renault 4 zostało zakupionych przez Rząd Federalny i przekazanych służbom medycznym i socjalnym 30 stanów, a 100 następnych sztuk kupiła spółka telefoniczna w Mexico. Pod koniec 1966 r. filia Renault Mexicana przejęła pałeczkę w celu dynamizacji sprzedaży, która stanowiła wówczas 9% rynku samochodowego. W zależności od roku samochody Renault stanowiły pomiędzy jedną czwartą a jedną dziesiątą produkcji. Należy szacować, że w latach 1962-1977 wyprodukowano około 20.000 osobowych Renault 4 i 7.500 wersji dostawczych.
Specyfika wersji meksykańskich:
Aż do lat 70-tych gwiaździste kołpaki na koła jak w pierwszych modelach francuskich; wersja Plein Air przemianowana na 4 Costero; ostatnie egzemplarze z mini orurowaniem na zderzaku przednim i z szeroko rozstawionymi odbojami.
Peru
W styczniu 1966 roku firma Renault powołała wspólnie z American Motors spółkę IAPSA (Industria Automotriz Peruana SA) w celu montażu modeli Renault i Ramblera oraz Peugeot na przedmieściach Limy zgodnie z umową podpisaną z importerem tych marek. Import części do lokalnego montażu był zwolniony z opłat celnych i wielu producentów miało ochotę podzielić między siebie ten mały rynek w niedalekiej przyszłości. Roczna zdolność produkcyjna zakładu I.A.P.S.A. wynosiła 3.700 pojazdów, ale w latach 1966-1970 wyjechało z niej jedynie 750 Ramblerów, 700 Renault (połowa z nich to R4, a druga połowa to R10) i 500 Peugeot. W październiku 1970 roku spółka zakończyła działalność.
Chile
Od 1964 r. firma Renault montowała samochody Renault 4 i Rambler Classic 6 w mieście Arica, w zakładzie Indauto, w którym miała po połowie udziałów z American Motors. Po przerwie w latach 1966-1967, montaż Renault 4 został wznowiony w Los Andes, na północ od Santiago poprzez firmę A.F.C. (Automotores Franco Chilena), zarządzaną tym razem wspólnie z Peugeot. Produkcja ograniczyła się do 400 sztuk w 1968 r. i 1.200 w 1969 r. W 1975 r. państwo pozwoliło niektórym producentom na rozwój, ale koncern Renault wahał się przed ponownym zainwestowaniem pieniędzy w kraju, w którym wciąż jeszcze panowała dyktatura. Zadowolił się montażem Renault 4 w małych ilościach (około tysiąca rocznie) w argentyńskiej wersji 4S z elementów CKD sprowadzanych z zakładu w Kordobie. Zmodernizowana fabryka w Los Andes (Cormecanica) produkuje dzisiaj skrzynie biegów dla Grupy Renault.
Wenezuela
Ponieważ rząd Wenezueli regularnie zmniejszał kontyngenty importowe, filia Automovil de Francia zdecydowała się zbudować montownię w Mariara, 100 km od Caracas, również we współpracy z American Motors. W maju 1963 r. rozpoczął się montaż Renault 8 i Ramblera. Renault 4 weszło na taśmy montażowe dopiero w 1972 r. i przez następne trzy lata było flagowym modelem marki. Jednakże program motoryzacyjny Grupy Andyjskiej – wspólnoty gospodarczej, do której należała Wenezuela – zobowiązywał kraje członkowskie do produkowania wyłącznie samochodów z silnikami o pojemności od 1,5 do 2 litrów. Ponadto rząd zamroził ceny niektórych modeli z dolnej półki. Renault 4 zostało skreślone z harmonogramu produkcji, po wypuszczeniu około 6.500 egzemplarzy.
Urugwaj
W latach 1962-1963 firma Renault wysyłała swoje pierwsze samochody w systemie CKD – były to wersje dostawcze Renault 4, których 20 pierwszych egzemplarzy zostało zmontowanych w tym samym roku w Montevideo w fabryce Automotores Punta del Este. Wkrótce wyprodukowano kolejne 250 sztuk, ale 16 czerwca 1966 r. kraj zawiesił wszelki import z uwagi na brak dewiz. Regularny montaż rozpoczął się ponownie w roku 1970. W 1971 r. produkcja została przeniesiona do firmy Santa Rosa Automotores, która dotąd składała samochody Simca. Do tego doszły w 1972 r. Renault 4 w wersji pick-up wysyłane w systemie CKD przez zakład w Argentynie, poprzedzone wcześniej modelami Renault 4 tourisme (w tym jedna oryginalna wersja fastback nazwana Renault 4 Mini). Liczbę wyprodukowanych w ciągu 20 lat wersji dostawczych szacuje się na 4 500.
Kostaryka
Kilka egzemplarzy Renault 4 zostało zmontowanych w Kostaryce przez firmę Auto Ensembladora S.A. w San José, obok modeli Renault 8 i 10. Produkcja wszystkich modeli razem wziętych nie przekraczała 50 sztuk rocznie od roku 1965 do końca lat 60.
Ocean Indyjski i Azja
Cejlon (aktualnie Sri Lanka)
Pomimo zachęty rządu, firma Renault wolała dostarczać gotowe samochody w zależności od nadarzających się okazji (np. w roku 1969 wysłała flotę 44 Renault 4 przeznaczoną dla firm taksówkowych). Jednakże od listopada 1973 r. zaczęła wysyłać wielu znacjonalizowanym firmom (np. zakładowi Marajah Organization Ltd) zestawy CKD samochodu Renault 4 Torpédo, najprawdopodobniej na bazie modeli Renault 4 Plein Air, pozostałych w magazynach. Samochody te były składane aż do 1978/1979 roku w małych ilościach (około stu rocznie). Statystyki odnotowały również liczbę 94 furgonetek w 1974 i 1975 r. Ale być może chodziło tylko o lokalną produkcję nawiązującą do słynnych wersji Torpedo?
Filipiny
Na początku lat 60. w rejonie archipelagu filipińskiego działało około piętnastu montowni. Od 1958 r. fabryka Liberty Motors składała w Manili samochody Renault, w tym od 1953 r. Renault 4. W 1968 r. Renault Philippines Inc. zbudował własny zakład w Manili – Makati. Do 1970 r. były tam montowane wersje osobowe Renault 4, a do roku 1974 – dostawcze (szacowana produkcja: 150 samochodów osobowych i 650 dostawczych).
Oceania
Australia
Od roku 1949 rozpoczął się montaż w systemie CKD w Belmore, na przedmieściach Sydney, w fabryce Ira L. & A. C. Berck Pty Ltd. Dziesięć lat później powstała spółka Renault Australia. W związku z tym część produkcji została przeniesiona do West Heidelberg, przedmieścia Melbourne w stanie Victoria. Renault 4 pojawiło się na rynku w lipcu 1962 r. i było montowane w ilościach śladowych aż do 1966 r. (produkowana była również wersja dostawcza). Ogólna produkcja była niewielka (około 1.500 samochodów rocznie), ale w roku 1966 Renault Australia kupiło zakład w West Heidelberg. Inwestycja ta pozwoliła spełnić określony w przepisach wymóg zapewnienia 45% udziału części produkcji krajowej. Niebawem rytm produkcji wzrósł trzykrotnie, jednak produkcja skoncentrowała się na modelu Renault 10.
Źródło: Renault Polska
Najnowsze komentarze