Citroën CX świętuje 50-lecie. Hydropneumatyk – legenda, kilkadziesiąt innowacji

Model CX został zastąpiony latem 1989 roku przez model XM, wprowadzony na rynek w maju poprzedniego roku. Jednak jego wersje kombi były nadal produkowane do lata 1991 roku.

Zobacz: testy samochodów Citroën. Pomiary, opinie spalanie

Citroën CX, maksymalne wykorzystanie postępu

Citroën CX został oficjalnie zaprezentowany 26 sierpnia 1974 r., dokładnie dwa miesiące po ogłoszeniu fuzji firm Automobiles Citroën i Automobiles Peugeot. Zaprezentowane prasie w Szwecji w lipcu poprzedniego roku, dwadzieścia dwa egzemplarze CX 2000 i CX 2200 używane do testów powróciły do Paryża, do salonu Citroëna przy Avenue des Champs-Elysées, w ramach liczącej 3400 kilometrów, sześciodniowej trasy o nazwie Raid Arctique 1974. Za kierownicą siedziało dwudziestu dwóch młodych ludzi, którzy rok wcześniej wzięli udział w Raid Afrique 1973 w 2CV.

Wprowadzony na rynek 28 sierpnia 1974 r. model CX 2000 przyciągnął wiele uwagi podczas Salonu Samochodowego w Paryżu w październiku następnego roku. Gwiazda stoiska Citroëna została natychmiast uznana za samochód innowacyjny. Od swoich poprzedników przejął napęd na przednie koła, hydropneumatyczne zawieszenie i dwuobwodowe wysokociśnieniowe hamulce tarczowe ze wspomaganiem, które są obecnie kojarzone z wizerunkiem Citroëna.

Zobacz: więcej artykułów na temat Citroëna CX 

Ale nowość zawiera również szereg oryginalnych innowacji. Poprzecznie umieszczony czterocylindrowy silnik jest umieszczony w przednim zwisie i pochylony do przodu, aby jeszcze bardziej zoptymalizować rozkład masy i przyczepność na drodze. Aby zapewnić wyjątkowy komfort, nadwozie skorupowe jest połączone z ramą osi szesnastoma elastycznymi łącznikami, które filtrują hałas i wibracje z przedniej i tylnej osi, a także z silnika i skrzyni biegów.

Pod względem estetycznym, oprócz wyjątkowo aerodynamicznych linii, co podkreśla nazwa CX, cały układ wnętrza był przedmiotem bardzo szczegółowych badań. Najbardziej charakterystyczną cechą jest niewątpliwie słynna tablica przyrządów w kształcie księżyca, która znajduje się na desce rozdzielczej jak specjalny statek. Nie zapomniano o ergonomii i bezpieczeństwie biernym. Po pierwsze, wszystkie elementy sterujące niezbędne do prowadzenia pojazdu, takie jak reflektory, kierunkowskazy, wycieraczki i klakson, są dostępne na wyciągnięcie ręki, bez konieczności opuszczania kierownicy. Wszystkie elementy wykończenia i wnętrza nie mają agresywnych wypukłości, a ich materiały zostały zaprojektowane tak, aby były tak wytrzymałe, jak organy ludzkiego ciała. Kolejną innowacją w 1974 roku były chowane przednie pasy bezpieczeństwa.

Zobacz: aktualności ze świata marki Citroën. Codziennie nowe, ciekawe wiadomości z Polski i ze świata

Jego liczne zalety oczywiście nie pozostały niezauważone i 29 stycznia 1975 r. został on nagrodzony przez europejską prasę motoryzacyjną tytułem Samochodu Roku 1975, znacznie wyprzedzając Volkswagena Golfa, Audi 50, Fiata 131 i Volvo 200.

Od lipca 1975 r. CX otrzymał również słynny wspomagany układ kierowniczy Diravi od SM. Ten nowy typ wspomagania układu kierowniczego, o twardości zależnej od prędkości, zapewniał wyjątkową sterowność w każdych warunkach, zarówno suchych, mokrych, jak i zaśnieżonych, i przy każdej prędkości. Początkowo dostępny jako opcja, będzie później montowany standardowo w całej gamie.

Citroën CX – ciągłe innowacje

Z biegiem lat CX również ewoluował, otrzymując innowacje i rozwiązania techniczne, które w większości stały się normą pół wieku później. Należą do nich na przykład:

• 1975: klimatyzacja, elektryczne szyby we wszystkich czterech drzwiach, dwa wewnętrznie sterowane lusterka zewnętrzne, tylne światła przeciwmgielne;
• 1976: półautomatyczna skrzynia biegów;
• 1977: silnik z wtryskiem benzyny, pięciobiegowa skrzynia biegów, elektryczny szyberdach, światła przeciwmgielne, tranzystorowy zapłon elektroniczny i obręcze kół ze stopów lekkich;
• 1978: pasy bezpieczeństwa na tylnych siedzeniach i automatyczne elektromagnetyczne zamki drzwi;
• 1979: elektryczny wskaźnik poziomu oleju na desce rozdzielczej;
• 1980: system nawadniania przedniej szyby zintegrowany z wycieraczką, ekonomizer zużycia paliwa i automatyczna skrzynia biegów;
• 1981: opony niskoprofilowe i tempomat;
• 1982: centralny zamek z drzwiami bagażnika i klapką wlewu paliwa;
• 1983: turbodoładowany silnik wysokoprężny i automatyczna regulacja temperatury w kabinie;
• 1984: turbodoładowany silnik benzynowy z wtryskiem paliwa;
• 1985: układ hamulcowy z systemem zapobiegającym blokowaniu kół podczas hamowania (ABS), czujnik oblodzenia, wskaźnik uszkodzonej żarówki, sygnał otwarcia drzwi, elektrycznie sterowane podgrzewane lusterka drzwiowe z przyciemnianymi szybami, dźwiękowe ostrzeżenie o włączonych światłach i centralny zamek zdalnie sterowany na podczerwień z synchronizowaną aktywacją wewnętrznego zapłonu
• 1986: automatyczny odmrażacz tylnej szyby;
• 1987: turbodoładowany silnik wysokoprężny z wymiennikiem ciepła powietrze-powietrze.

Citroën CX – Najważniejsze modele

Przez całą swoją karierę CX był przedmiotem szczególnie szerokiej i bogatej gamy, z szeroką gamą silników. Niektóre z tych modeli wywarły szczególnie silne wrażenie, zarówno ze względu na swoją osobowość, jak i ekskluzywność i doskonałość.

Citroën CX 2000

Był to pierwszy ze wszystkich modeli CX. Wywołał niemałe poruszenie na stoisku Citroëna na Paryskim Salonie Samochodowym w Porte de Versailles w październiku 1974 roku. Był napędzany czterocylindrowym silnikiem o pojemności 1 985 cm3 i mocy 11 KM, zapewniającym 102 KM. Wspierany przez CX 2200 od stycznia 1975 r. i CX 2400 od lipca 1976 r., zniknął w lipcu 1979 r. wraz z wprowadzeniem na rynek CX Reflex i CX Athena wyposażonych w nowy 2-litrowy silnik ze stopów lekkich z górnym wałkiem rozrządu.

Citroën CX Prestige

Podobnie jak wcześniejsze modele Traction i DS, CX szybko stał się samochodem dla polityków. Burmistrzowie dużych miast, prefekci, senatorowie, posłowie, ministrowie i politycy docenili jego elegancję, komfort i bezpieczeństwo. Oczywiście premier i prezydent Republiki nie mogli pozostać w tyle. Citroën wkrótce postanowił zwrócić szczególną uwagę na tę ważną klientelę i w lutym 1976 roku wprowadził na rynek model CX Prestige. Oprócz wyjątkowo eleganckiego wykończenia najwyższej klasy z winylowym dachem i wykończeniami ze stali nierdzewnej, CX Prestige mógł się również pochwalić zwiększoną przestrzenią na tylnych siedzeniach, co było możliwe dzięki nadwoziu dłuższemu o 25 cm na rozstawie osi. We wrześniu 1978 r. przestrzeń we wnętrzu została dodatkowo zwiększona dzięki zastosowaniu dachu podniesionego o cztery centymetry. Chociaż był wyposażony w najmocniejsze silniki benzynowe, w listopadzie 1979 roku narodziła się wersja z silnikiem wysokoprężnym, CX Limousine, z ulepszonym wykończeniem CX Super.

Citroën CX Diesel i CX Turbo Diesel

W grudniu 1975 r. Citroën potwierdził swój zamiar stworzenia prawdziwej gamy opartej na modelu CX i wprowadził na rynek wersję CX 2200 z silnikiem wysokoprężnym. Od tego momentu CX, zarówno w wersji sedan, jak i kombi, był francuskim samochodem par excellence, który nadał silnikowi wysokoprężnemu szlachetność. Wyposażony w turbosprężarkę w kwietniu 1983 roku, apoteoza została osiągnięta w marcu 1987 roku wraz z CX 25 TRD Turbo 2, który otrzymał nowy silnik o pojemności 2500 cm3 o mocy 120 KM zamiast 95 i prędkości maksymalnej około 195 km/h!

Citroën CX Break, Family i Business

Flagowy model gamy CX, kombi, został wprowadzony na rynek w styczniu 1976 roku. Z objętością wnętrza wynoszącą 2,03 m3 po złożeniu tylnych siedzeń, oferował komfort, trzymanie się drogi i właściwości hamowania sedana. Od października 1976 r. oferowana była wersja rodzinna z dwoma tylnymi siedzeniami, zapewniająca nie mniej niż osiem miejsc. Wreszcie, wiosną 1984 r. pojawił się CX Enterprise, ostatnia i jedyna komercyjna wersja CX Estate. Chociaż miał tylko dwa przednie siedzenia, a jego tylne drzwi były zamknięte, oferował rekordową długość i pojemność użytkową wynoszącą odpowiednio 2,03 m i 2 172 dm3. Dostępny z silnikami benzynowymi lub wysokoprężnymi, CX Estate bardzo szybko stał się punktem odniesienia, a kierowcy karetek pogotowia nie popełnili błędu, pozostając mu wierni do końca swojej kariery latem 1991 roku.

Citroën CX GTI, CX GTI Turbo i CX GTI Turbo 2

Było oczywiste, że CX będzie godnym następcą DS 23 IE i jego silnika z elektronicznym wtryskiem paliwa. Udało się to osiągnąć w maju 1977 r. wraz z wprowadzeniem na rynek modelu CX GTI wyposażonego w silnik L-Type Jetronic o pojemności 2 347 cm3 z wtryskiem benzyny. Rozwijając moc 128 KM i współpracując z pięciobiegową skrzynią biegów, osiągał prędkość maksymalną 189 km/h. Z zewnątrz CX GTI wyróżniał się nie tylko specjalnym oznakowaniem, ale także matowymi czarnymi ramami okien, felgami ze stopów lekkich (początkowo dostępnymi jako opcja), dwoma światłami przeciwmgielnymi i przednim owiewnikiem. W październiku 1984 r. do gamy dodano turbodoładowany silnik o pojemności 2500 cm3 i mocy 168 KM, przekształcając go w CX GTI Turbo i umożliwiając osiągnięcie prędkości maksymalnej 220 km/h! Wreszcie, w lipcu 1986 roku, samochód został przemianowany na CX GTI Turbo 2 z poprawkami wlotu powietrza, co nie tylko zwiększyło jego prędkość maksymalną do 223 km/h, ale także znacznie zmniejszyło zużycie paliwa.

Citroën CX w sporcie

CX wystartował w zawodach zaledwie 14 miesięcy po prezentacji na Salonie Samochodowym w Paryżu. 26 grudnia 1975 r. trzy egzemplarze CX 2200 wyruszyły na słynny rajd Abidżan-Nicea, to samo wydarzenie, które podsunęło Thierry’emu Sabine, wówczas tylko motocykliście, pomysł zorganizowania podobnej imprezy między Paryżem a Dakarem. Po 9 246 km tras, błota, blachy falistej i kamieni, trzy Citroëny pokonały wszystkie trudności i dotarły do mety na 4, 5 i 6 miejscu w kategorii samochodów z napędem na dwa koła. Od teraz Afryka i wyścigi długodystansowe będą ulubionym terenem nowego Citroëna. Jego solidność i hydropneumatyczne zawieszenie pozwoliły mu dokonać wielu wspaniałych wyczynów.

Wyścigi i rajdy

Rallye du Maroc, Rallye des Mille Pistes, London-Sydney, Rallye Acropole, Rallye 5 x 5 Transafrica i Rallye Paris-Dakar, CX, zarówno standardowy, jak i przygotowany, zbiera zaszczytne miejsca i wygrywa kategorie ze znacznie mocniejszymi samochodami. A im dłuższe, bardziej szorstkie i trudniejsze zawody, tym bardziej jego zawieszenie i wytrzymałość czynią cuda! Ale to właśnie w nowych oficjalnych trójkolorowych barwach, zaprojektowanych przez Philippe’a Donatiego, ucznia słynnej szkoły Camondo, CX zaliczył historyczny wyczyn w 9e Tour Automobile du Sénégal. Wzięło w nim udział trzydzieści samochodów, w tym pięć CX 2400. Po czterech etapach i przejechaniu 3000 km w upale, 1 listopada 1977 r. linię mety przekroczyło tylko siedem samochodów… Pięć fabrycznie zbudowanych CX-ów uzyskało legendarny pięciokrotny wynik, pokonując Peugeota 504 TI i Renault 16! CX wygrały również Tour Automobile du Sénégal w 1978 i 1979 roku.

Rajd Paryż – Dakar

Rajd Paryż-Dakar pozwolił również CX stać się rajdową legendą. Po pierwsze, jesienią 1979 r. Citroën, który od razu zrozumiał potencjał medialny tego niezwykłego wydarzenia, dostarczył jego organizatorowi, Thierry’emu Sabine, cztery Méhari 4 x 4, a przede wszystkim CX 2400 GTI, który stał się prawdziwym wzorem do naśladowania. Dzięki temu samochodowi rekonesans przed drugim Rajdem Paryż-Dakar został przeprowadzony z hukiem. Dla dużego Citroëna była to okazja, aby zaimponować Thierry’emu Sabine swoimi właściwościami w każdym trudnym terenie! Doświadczenie to zostało powtórzone w następnym roku. Ale najlepsze miało dopiero nadejść. W 1981 r. fabryczny CX 2400 GTI ukończył zawody na szesnastym miejscu, wyprzedzając wiele znacznie mocniejszych samochodów 4×4, a przede wszystkim zajmując pierwsze miejsce wśród samochodów z napędem na dwa koła!

Jednak inny fabryczny CX 2400 GTI, o którym więcej mówiło się w mediach, wywarł silne wrażenie na imprezie i na umysłach ludzi. Zgłoszony przez Citroën Belgia, był po raz pierwszy prowadzony przez Jacky’ego Ickxa, wówczas czterokrotnego zwycięzcę 24-godzinnego wyścigu Le Mans, oraz aktora Claude’a Brasseura. Po wspaniałym występie na czele stawki, gromadząc honorowe miejsca, wygrywając jeden odcinek specjalny po drugim, a następnie etap, był jednym z pretendentów do zwycięstwa, gdy zajął trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej w Gao. Pomimo dwóch dziesięciogodzinnych kar, trzymała się i nie poddawała. Kilka dachowań na przedostatnim etapie ostatecznie zmusiło ją do wycofania się…

Grand Prix Dubaju

Wreszcie, jeszcze w 1981 r., 4 grudnia, w ramach Grand Prix Dubaju zorganizowanego w Zjednoczonych Emiratach Arabskich przez Al Nasr Motor Sport Club, odbył się zdumiewający Citroen CX Celebrity Race. W tym niezwykłym wyścigu szesnaście CX 2400 GTI zostało powierzonych elicie światowych sportów motorowych, w tym Richardowi Attwoodowi, Derekowi Bellowi, Jackowi Brabhamowi, Johnowi Fitzpatrickowi, Danowi Gurneyowi, Philowi Hillowi, Denny’emu Hulme’owi, Innesowi Irelandowi, Stirlingowi Mossowi, Royowi Salvadoriemu, Carrollowi Shelby’emu, Patrickowi Tambayowi i Johnowi Watsonowi.

Widowisko trwało. Od drugiego okrążenia karoserie ocierały się o siebie, a szykany i zakręty były w dużej mierze poprzecinane. Dziesięć okrążeń wyścigu dosłownie zamieniło się w zawody samochodów seryjnych. Zdjęcia tych szesnastu wściekłych CX-ów, zderzak w zderzak, obiegły cały świat! Ale wraz z tym „Wyścigiem Mistrzów” przed jego czasem, CX zakończył swoją sportową karierę w świetle reflektorów i kamer. Teraz pozostawia swoje miejsce w dziale rywalizacji lśniącemu Visa i jego pączkującemu trof

Aulnay, miejsce narodzin modelu CX

Oddana do użytku w 1973 roku fabryka w Aulnay rozpoczęła montaż modelu CX w czerwcu 1974 roku. W tamtym czasie była to najnowocześniejsza montownia samochodów w Europie. Wykonywano tam prace blacharskie, lakiernicze, tapicerskie i montażowe. Zastosowanie komputerów i robotów umożliwiło zautomatyzowanie różnych etapów produkcji w bardzo dużym stopniu, od zgrzewania punktowego elementów nadwozia po obsługę magazynu samoobsługowego, z którego pomalowane nadwozie jest transportowane na linię montażową zgodnie z jego specyficznymi właściwościami.

Eliminuje to konieczność żmudnej obsługi. Milionowy egzemplarz CX został wyprodukowany 23 października 1987 roku. Po zatrudnieniu do 8000 osób na 180-hektarowym terenie o powierzchni 410 000 m2, produkcja CX zakończyła się w lipcu 1989 roku. Jedynie produkcja samochodów kombi była kontynuowana w fabryce nadwozi Heuliez w Cerizay.

Dziewczyna z reklamy Citroëna CX

W zależności od prezentowanego modelu, CX jest przedmiotem reklamy, która czasami jest stonowana i elegancka w swoim wizerunku, czasami dynamiczna i mocna, ale zawsze skuteczna. Są one sygnowane przez słynną agencję reklamową RSCG prowadzoną przez emblematycznego Jacquesa Séguéla. Na przykład te reklamy pojawiły się w prasie na początku lat osiemdziesiątych, w których gwiazdy takie jak Françoise Hardy i Jacques Dutronc lub aktorka Miou-Miou bardzo wysoko oceniały CX w szczególnie intymnej czarno-białej scenerii. Ale reklama CX obejmuje również kilka szczególnie uderzających kampanii, z wizualizacjami podpisanymi przez Jean-Paula Goude’a z udziałem kultowej modelki i aktorki Grace Jones.

Z okazji premiery CX GTI Turbo w październiku 1984 r. muza fotografa i wideografa znalazła się w centrum agresywnej i prowokacyjnej kampanii z hasłem „La CX GTI Turbo, c’est démon! Chociaż zostało to zakazane pod pretekstem bezpieczeństwa na drodze, nie zawahała się podkreślić maksymalnej prędkości 220 km/h nowego modelu z turbodoładowanym silnikiem… Ówczesny minister transportu zadekretował, że należy tego zakazać, ale w ten sposób dał tej pamiętnej kampanii zupełnie nowy wymiar.

Citroën CX w liczbach

Biorąc pod uwagę wszystkie modele razem, w latach 1974-1991 wyprodukowano łącznie 1 042 460 egzemplarzy modelu CX. Liczba ta dzieli się na 913 375 sedanów, w tym 29 380 wersji długich, w latach 1974-1989, oraz 129 085 kombi, w tym 900 Enterprise, w latach 1976-1991.

Dużo więcej zdjęć znajdziecie w galerii poniżej

źródło: Citroën / Stellantis