Być może trudno w to uwierzyć, ale w pewnym czasie De Dion Bouton był największym producentem samochodów na świecie. Działo się to na przełomie wieków, ale nie tych, które pamiętamy. W roku 1900 De Dion Bouton produkował około trzech tysięcy aut rocznie i w tym to okresie był największym przedsiębiorstwem automobilowym. A do tego dochodziły jeszcze motocykle i lokomotywy.
Historia marki De Dion Bouton sięga jednak XIX wieku. Przedsiębiorstwo założył w 1882 roku pochodzący ze szlacheckiego rodu Jules-Albert De Dion wraz z Georgesem Boutonem i Charlesem Trépardoux. Postanowili wspólnie działać na rynku maszyn parowych, a potem samochodów. Kluczowym momentem w rozwoju firmy w kierunku motoryzacji stał się rok 1894, kiedy to odbył się uznawany za pierwszy na świecie wyścig samochodowy. Trasa wiodła z Paryża do Rouen i pierwszy na mecie był Jules-Albert De Dion. Niestety został zdyskwalifikowany. Dlaczego? De Dion jechał ciągnikiem parowym z przyczepką. Uznano, że nie jest to samobieżny pojazd mogący przewozić pasażerów. A że pozostałe pojazdy napędzane były benzyną i pochodziły od innego francuskiego producenta, Panhard-Levassor, więc Jules-Albert uznał, że to właśnie będzie właściwy kierunek w rozwoju mobilności.
De Dion i Bouton skierowali więc swoje zainteresowania w kierunku samochodów. Co więcej, w roku 1895 zorganizował wyścig na trasie Paryż-Bordeaux-Paryż. A do tego założył Automobile Club de France namawiając do tego przedsięwzięcia Etienne’a van Zuylena van Nijevelta, urodzonego w Holandii barona skoligaconego z rodem Rothschildów. Baron został prezesem, a że był wielkim entuzjastą motoryzacji i w dodatku dysponował dużymi pieniędzmi, więc i przedsięwzięcie się udało. ACF funkcjonuje do dziś. Pozwólcie jeszcze na jeden wtręt na temat Etienne’a van Zuylena van Nijevelta. Otóż padł on ofiarą pierwszej w historii kradzieży samochodu. 1. czerwca 1896 roku skradziono mu Peugeota. Złodziejem okazał się mechanik.
Marka De Dion Bouton skonstruowała jeden z najlepszych w tamtych czasach silników spalinowych. Był znany i powszechnie stosowany także przez innych producentów. Były to czasy, kiedy często stosowano silniki jednocylindrowe. Wiele z takich jednostek znajduje się w samochodach prezentowanych na targach Retromobile 2019. Ale o tym za chwilkę.
Silniki konstruowane przez De Dion Bouton trafiały do całej masy większych i mniejszych producentów. Stosowane były m.in. przez takich tuzów epoki, jak Renault, Delage, Opel, Adler czy Pierce-Arrows. Z kolei ośmiocylindrowy silnik samolotowy wykorzystywany był przez amerykańskie marki Cadillac i Ford.
De Dion Buton produkował też kamienie milowe, znaki drogowe, wydawał przewodniki turystyczne i mapy drogowe. Niestety sam Jules-Albert De Dion zaangażował się w politykę i nie za dobrze się to dla niego skończyło. Przeżył jednakże obie wojny światowe i zmarł 19 sierpnia 1946 roku w wieku 90 lat. Niestety firma De Dion Bouton już po pierwszej wojnie światowej nie odzyskała swojej wiodącej roli we francuskim przemyśle samochodowym. Ostatnie auto osobowe wyprodukowano w roku 1932, a 20 lat później bramy fabryki opuściła ostatnia ciężarówka tej marki. Nawet francuscy miłośnicy marki dość zgodnie przyznają, że biznes powinien trzymać się z daleka od polityki. Gdyby nie owo zaangażowanie De Diona, losy firmy mogłyby się potoczyć inaczej.
Wróćmy jednak do tego, jakie samochody De Dion Bouton można jeszcze oglądać na targach Retromobile 2019. Jest ich tam znacznie więcej, niż na przykład opisanych wcześniej aut Facel Vega. I to mimo tego, że De Dion Boutony są starsze. No ale skoro na przełomie XIX i XX wieku produkowano rocznie więcej De Dion Boutonów, niż Facel Vega przez cały okres, to i nie można się temu dziwić.
Na jakie więc pojazdy marki De Dion Bouton trafiłem na tegorocznym Retromobile? Były to:
– Vis-à-Vis Type G1 z 1890 roku napędzany silnikiem parowym;
– tricykl z 1896 roku napędzany jednocylindrowym silniczkiem o mocy 1 KM;
– tricykl z 1899 roku napędzany jednocylindrowym silniczkiem o mocy 2,25 KM;
– Type G z 1900 roku napędzany jednocylindrowym silnikiem;
– Type K1 z 1902 roku napędzany jednocylindrowym silnikiem 764 cm³ o mocy 8 KM;
– Type Q z 1903 roku napędzany jednocylindrowym silnikiem 880 cm³ o mocy 6 KM;
– Type V z 1904 roku napędzany jednocylindrowym silnikiem 942 cm³ o mocy 8 KM;
– Type ABL z 1905 roku napędzany dwucylindrowym silnikiem 1.440 cm³ o mocy 10 KM;
– Type DQ z 1912 roku napędzany czterocylindrowym silnikiem 2.100 cm³ o mocy 12 KM.
Krzysztof Gregorczyk
Najnowsze komentarze