Historia marki Peugeot to ponad 210 lat tradycji i dużo polskich wątków. Mało kto wie, że początkowo firma nie miała nic wspólnego z motoryzacją. Zajmowała się produkcją i sprzedażą młynków do kawy, stelaży parasolek, mechanizmów zegarów, oprawek okularów i rowerów (nawiasem mówiąc produkcja rowerów przetrwała do dziś – rowery Peugeot są uważane za jedne z najlepszych na świecie). Jednak przygoda firmy z samochodami miała się dopiero rozpocząć…

W 1849 roku przyszedł na świat wnuk założyciela firmy, Armand. Ukończył wydział inżynierii politechniki w Paryżu by wkrótce potem przenieść się do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował zdobywając niezbędne doświadczenie praktyczne. Był to czas dynamicznego rozwoju technologii, tak więc młody Armand szybko stał się specjalistą w swojej dziedzinie. Uwielbiał wszystko, co związane z techniką a jego zainteresowania były bardzo szerokie.

Po powrocie z Wielkiej Brytanii uruchomił w Beaulieu koło swojej rodzinnej miejscowości Valentigney niewielki zakład wytwarzający rowery. Kilkanaście lat po rozpoczęciu działalności gdy marka Peugeot była już dobrze kojarzona z popularnym dwukołowcem Armand Peugeot przystąpił do pracy nad budową samochodów
W 1889 r. na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu po raz pierwszy zaprezentowano trzykołowiec zbudowany na podstawie elementów rowerów Peugeot z wmontowanym silnikiem parowym Leona Serpollet. Pojazd ten nie odniósł sukcesu, ponieważ napęd parowy był ciężki, niewygodny w obsłudze i miał za małą moc w porównaniu do innych konstrukcji. Warto dodać, że nie był to jedyny parowy samochód w owych czasach, podobne konstrukcje próbowano konstruować w wielu innych firmach. Jednak zdecydowanie większym zainteresowaniem cieszyły się powozy Daimlera i Benza, wyposażone w silniki spalinowe.

Armand Peugeot

W tym czasie firma Panhard-Levassor rozpoczęła produkcję silników spalinowych na licencji Daimlera. Kłopot polegał jednak na tym, że nowe silniki wymagały wielu części, których Panhard-Levassor nie była w stanie wyprodukować. Peugeot dowiedziawszy się o tym zaproponował współpracę w zakresie produkcji części. W ramach umowy korporacyjnej Peugeot zobowiązał się produkować szereg detali do silników Daimlera budowanych w zakładach Panhard-Levassor. Pierwsze samochody Peugeot z silnikiem spalinowym ukazały się w 1891 r. Osiem lat później Peugeot wyprodukował i sprzedał 300 pojazdów. Cała konstrukcja i projekt samochodu był autorstwa Peugeot, jedynie silnik był licencyjny i produkowany przez Panharda. Pierwsze zmotoryzowane powozy Peugeota miały silnik dwucylindrowy umieszczany z tyłu. Podwozie było wykonane z rur stalowych. Cały pojazd ważył 500 kg, więc stosunkowo słabe w ówczesnych czasach silniki, nie miały większego kłopotu z jego napędem.

Pierwsze polskie zakupy w Peugeot i niezwykła podróż Stanisława Grodzkiego

W 1896 roku, na zamówienie Stanisława Grodzkiego, wielkiego miłośnika i pioniera polskiego automobilizmu, dostarczono do Warszawy najnowszej konstrukcji samochód Peugeot wyposażony w licencjonowany silnik Daimlera. Ze sprowadzeniem tym wiąże się ciekawa historia – na jego używanie w Warszawie Grodzki musiał uzyskać specjalną zgodę. Zgodę taką, po intensywnych testach drogowych pojazdu (sprawdzano m.in. hamulce) dokonanych przez oberpolicmajstra płk Gressnera i jego pomocnika, wydano.

Niezwykła podróż

Tuż po tym Grodzki udał się w trasę – droga z Warszawy przez Jabłonnę, Nowy Dwór Modlin i Zakroczym zajęła mu tym autem 3 godziny i 20 minut!. Koszt benzyny w obie strony wyniósł 75 kopiejek, co nie było jak na owe czasy dużą kwotą. Następnym krokiem Grodzkiego był wyjazd w 1897 roku do ojczyzny samochodu… Francji! Blisko 2 tysiące kilometrów, które go dzieliły od Paryża, pokonał w towarzystwie mechanika (niezbędnego podczas podróży samochodem pod koniec 19 wieku) oraz dziennikarza, relacjonującego to wydarzenie na łamach pisma „Cyklista”. Była to pierwsza polska wyprawa samochodowa i to wyprawa w dosłownym tego słowa znaczeniu. Proszę sobie wyobrazić jazdę kilka tysięcy kilometrów otwartym samochodem przypominającym bardziej powóz niż cokolwiek innego. Niesamowite wyzwanie. Podróż do Francji zajęła nieustraszonej załodze 17 dni (z czego 13 dni jazdy). Nie obyło się bez przygód a pojazd dojechał do Dieppe. Grodzki został później prezesem towarzystwa samochodowego.

Rosnąca sprzedaż Peugeot i wyzwania

Armand Peugeot stanął wkrótce przed nowym problemem. Rosnąca sprzedaż samochodów i ciągły popyt na nie, spowodował konieczność rozbudowy warsztatów. I tutaj rozpoczął się konflikt z rodziną, która nie chciała się na to zgodzić. Dlatego w 1897 roku Armand Peugeot odłączył się od rodzinnej firmy i założył własne przedsiębiorstwo a jego stryjeczny brat Eugenie nadal prowadził rodzinną firmę. W tym czasie działały więc dwie niezależne firmy Peugeot: Peugeot Freres, zajmująca się wytwarzaniem i handlem produktami żelaznymi, w tym rowerami i Automobiles Peugeot produkująca auta. Firma się rozrastała.

Armand stworzył od podstaw dwie fabryki, w których produkował zarówno nadwozia jak i własne silniki. W roku 1900 Peugeot wyprodukował 500 samochodów, a rodzina w swojej fabryce aż 20 tysięcy rowerów, 100 ton szkieletów dla gorsetów i 6 ton elementów sprężystych do narzędzi. Produkcja przemysłowa zresztą stale rosła i już w roku 1905 fabryka dostarczyła 30 ton sprężyn do ówczesnych adapterów.

W polskiej prasie z lat 1897-1900 ukazały się ogłoszenia nowych przedstawicielstw samochodowych Peugeot. Na przykład Otto Lang, Leszno 21 (obecnie Al. Solidarności), ogłaszał, że jest wyłącznym przedstawicielem firmy Peugeot i oferuje „zmotoryzowane trycykle tej firmy”. Przedstawicielstwo „Varsovie Automobile” to jedno z najważniejszych przedstawicielstw reprezentujących m.in. markę Peugeot w Polsce w latach 1909-1913.

Separacja firm nie jednak długo. Już w roku 1907 rodzina rozpoczęła rozmowy i trzy lata później doszło do powstania jednej dużej firmy. Automobiles & Cycles Peugeot zajmujące się głównie produkcją samochodów. Od roku 1904 Armand modernizował i ulepszał swoje samochody, produkując nowe modele. Jednym z nich był powstały w grudniu „Baby” typ-69. Był owocem współpracy z firmą Bugatti, która zaprojektowała ten model według wytycznych Peugeot. Od pierwszego modelu „Baby” rozpoczął się okres wieloletniej, udanej współpracy z firmą Bugatti. W 1911 r. została zmodernizowana konstrukcja samochodów osobowych a rok później uruchomiono także produkcję ciężarówek. W 1913 roku produkcja aut przekraczała 9 tysięcy aut. Było to przeszło 50% ówczesnej produkcji francuskich samochodów.

Niebawem od rozpoczęcia produkcji samochody Peugeot stały się popularne zwyciężając w wielu wyścigach samochodowych. Auta Lion-Peugeot brały udział we wszystkich wyścigach małych samochodów co znacząco wpłynęło na zwiększenie sprzedaży. Kilkakrotnie wygrał między innymi Rajd Indianapolis. W 1912 roku zaprojektowany 62 lata wcześniej lew stał się znakiem firmowym wszystkich samochodów tej marki i jest nim do dziś choć w innej formie.

Największy producent samochodów we Francji

Połączenie firm pozwoliło na szybszy rozwój i przyczyniło się do wzmocnienia pozycji Peugeot na rynku motoryzacyjnych. W 1914 roku Peugeot zatrudniał ponad 2.500 osób w swoich zakładach. Produkowano w nich 10.000 samochodów rocznie i ponad 80.000 rowerów! Wkrótce trzy fabryki, zlokalizowane w Audincourt, Beaulieu, Lille i Valentigney przestały wystarczać. Jednak działania wojenne przesunęły budowę fabryki aż do roku 1919. W czerwcu i lipcu 1914 miała miejsce w Warszawie pierwsza Międzynarodowa Wystawa Samochodów i Silników Spalinowych gdzie nie zabrakło samochodów marki Peugeot.

Śmierć założyciela Peugeot

4 stycznia 1915 roku, w wieku 66 lat, zmarł Armand Peugeot, założyciel motoryzacyjnej części Peugeot.

W czasie wojny dwie fabryki Peugeot dostarczyły na zamówienie wojska 1000 motorów, 63 tysiące rowerów, 3 tysiące samochodów i 6 tysięcy ciężarówek. Wyprodukowano również 1400 silników czołgowych, 10 tysięcy silników samolotowych oraz blisko 6 milionów bomb i nabojów. Po zakończeniu działań wojennych, w 1919 roku, powstały nowe zakłady w Sochaux. Wkrótce stały się one najważniejszą fabryką firmy. W tym samym roku wyprodukowano model 10hp-typ 163 wzorowanym na prototypie przedwojennego modelu Baby. Peugeot aktywnie uczestniczył w najrozmaitszych wyścigach i rajdach, odnosząc coraz większe sukcesy. W 1925 roku fabrykę opuszcza stutysięczny samochód.

Polska armia kupuje Peugeoty

W 1920 roku polska armia zakupiła w firmie Peugeot 18 samochodów pancernych. Dodatkowo zamówiono komplety części zamiennych. Samochody wysłano statkiem, który dotarł do Polski w październiku. 3 samochody wyposażono z działka, pozostałe w karabiny maszynowe. Jednak wkrótce jeszcze dodatkowe 3 pojazdy doposażono w działka. Eksploatowano je głównie w Poznaniu, jako samochody głównie szkoleniowe. Podczas używania pojazdów Peugeot okazało się, że ogromny ciężar pancerza powoduje przyspieszone zużycie niektórych podzespołów przenoszących napęd. Przekładnie zmodyfikowano w Centralnych Warsztatach Kolejowych w Poznaniu. Otrzymały one wzmocnione łożyska i przestały sprawiać problemy. Peugoty polskiego wojska miały stalowe koła szprychowe i 4 cylindrowy silnik o pojemności 2800 cm3. Długość pojazdu wynosiła 5 metrów. W 1935 wycofano samochodu ze stanu armii jednak kilka z nich brało udział jeszcze w pierwszych dniach drugiej wojny światowej w jednostkach policji.

Taksówki Peugeot w Warszawie

W 1926 roku z ogólnej liczby 916 jeżdżących w Warszawie „dorożek samochodowych” (dzisiaj nazywamy je taksówkami) znaczną liczbę stanowiły auta Peugeot oraz druga francuska marka – Renault. Wiele lat później, już współcześnie Peugeot 406 również zdominował na wiele lat taksówkarski rynek w Warszawie. Historia lubi się powtarzać.

W 1929 roku powstaje model 201, który był pierwszym samochodem na świecie posiadającym w standardzie niezależnie zawieszone przednie koła. Jednocześnie było to pierwsze auto, które miało zero pośrodku cyfrowego oznaczenia modelu. Tradycja ta została utrzymana do dziś. Rok później w zakładach Peugeot zbudowano ponad 162 tysiące rowerów. Swoisty rekord i wielkie osiągnięcie.

Kryzys lat trzydziestych

Historia jednak kołem się toczy. Dlatego podobnie jak inne firmy motoryzacyjne, także i Peugeot borykał się z wielkim kryzysem lat trzydziestych. Produkcja samochodów spadła prawie dwukrotnie, ale już w 1933 roku Peugeot zaczął ją zwiększać. Stosunkowo niewielki wpływ kryzysu na fabrykę w tym czasie tłumaczy się dobrymi produktami i konsekwentną realizacją przyjętej strategii produkcyjnej – samochody relatywnie tanie, dla szerokiego grona odbiorców.

Ale lata trzydzieste to także zmiana trendów w projektowaniu samochodów. Auta otrzymują aerodynamiczne kształty, z okrągłymi reflektorami, nisko położonym wylotem powietrza i charakterystyczną obudową przypominającą skrzydła. Do takich modeli należą wyprodukowany w 1933 r.- 301 a rok później 601. Był to pierwszy na świecie model wyprodukowany wspólnie z podwykonawcą Peugeota firmami Darl’Mat i firmą Pourtout. Koniec lat 30-tych był okresem w którym postawiono na wygodę pasażerów. Zaczęły dominować samochody praktyczne, cieszące komfortem jazdy, przebudowano także zawieszenie. Jednym z takich modeli był Peugeot 402B Light.

Peugeot i II wojna świstowa

W 1939 roku wybuchła wojna. Fabryka w Sochaux, ze względu na swoje położenie tuż przy granicy, została przeniesiona do Bordeaux-Mérignac, co było częścią rządowych planów mobilizacyjnych. Mimo okupacji niemieckiej, w fabryce Sochaux wyprodukowano ponad 500 vanów w ciągu trzech miesięcy. Okupacja oznacza przejęcie wszystkich fabryk przez Ferdinanda Porsche’a. Trudne czasy nie oznaczały wcale zaprzestania produkowania ciekawych samochodów. W 1941 zaprezentowano pierwszy samochód elektryczny Peugeot, VLV. Był on trzykołowym, dwumiejscowym samochodem z jednym reflektorem umieszczonym z przodu pojazdu oraz brezentowym dachem.

Bombardowanie Sochaux przez aliantów

W 1943 zakłady w Sochaux zostały zmombardowane przez siły aliantów. Zginęło 125 osób, a ponad 250 zostało rannych. Zarząd oraz inżynierów, którzy współpracowali z francuskich ruchem oporu wywieziono do Niemiec. W 1944 roku zakłady zostały wyzwolone.
Ogromne zniszczenia wojenne i straty wśród pracowników spowodowały znaczny spadek zatrudnienia i trudności z uruchomieniem produkcji. 9400 osób próbuje przywrócić pełną moc produkcyjną. Jednak już w roku 1946 Peugeot produkuje 14 tysięcy samochodów rocznie. Wciąż jest to dużo mniej niż przed wojną, ale firma stale się rozwija. W 1948 na paryskim Motor Show Peugeot prezentuje model 203 , który był pierwszym samochodem przygotowanym i wyprodukowanym po wojnie. Jest to także pierwszy raz, gdy firma wyprodukowała samochód w którym karoseria składała się z jednej części.

Lata pięćdziesiąte oznaczały nowe samochody. Pojawił się Peugeot 403. Po raz pierwszy w swej historii Peugeot współpracował z włoskim projektantem, Pinifariną. Niestety w połowie lat pięćdziesiątych kryzys dotyka wytwórnię rowerów. Produkcja spada z 200 do 100 tysięcy, wielu pracowników zostaje zwolnionych. Jednak część motoryzacyjna działała doskonale, a w roku 1956 w Peugeot pojawił się pierwszy komputer. IBM 650 wykorzystywany był to zarządzania magazynem. Kosztująca fortunę jak na owe czasy maszyna, przyczyniła się do znacznie lepszego zarządzania powierzchnią i mocami produkcyjnymi firmy.

Postępujący kryzys w branży rowerowej sprawił, że firma decyduje się przestawić produkcję na części do samochodów – a dokładniej ich wyposażenia.
Rok 1959 zapisał się w historii Peugeot kilkoma ważnymi wydarzeniami. Po raz pierwszy wprowadzono do produkcji silnik diesla, który montowano w Peugeot 403. 403, jako pierwszy samochód na świecie, miał zamontowany automatycznie regulowany wentylator chłodnicy, sterowany temperaturą silnika. Peugeot zajął się problematyką pieszych i rowerzystów, zmieniając w tym czasie koncepcję nadwozia swych samochodów. Powstał tor testowy w Belchamp, blisko fabryki w Sochaux. Ponad 400 hektarów terenu obejmowało także lasy.

Na początku lat 60-tych w ofercie pojawił się zupełnie nowy model – 404. Samochód zaprojektował Pinifarina, a jego elegancki kształt i nowoczesny silnik spowodowały, że w ciągu 12 lat produkcji znalazł on aż 2 miliony nabywców. W 1963 roku podjęto pierwsze rozmowy z Citroenem w sprawie połączenia firm. Podpisano ogólne porozumienia, jednak wobec braku woli stron do dalszych rozmów, Peugeot próbował porozumienia z Renault.

W 1965 roku na rynku pojawił się Peugeot 204. Był to pierwszy mały samochód tej firmy a do tego z napędem na przednie koła. Był wyposażony w lekki aluminiowy silnik, 4 niezależnie zawieszone koła i hamulce tarczowe z przodu. W modelu 404 zastosowano automatyczną skrzynię biegów ZF. W 1966 roku Peugeot podpisał z Renault umowę o wspólnej budowie silników. Fabryka silników rozpoczęła produkcję w 1972 roku, a do przedsięwzięcia przyłączyła się firma Volvo.

W 1974 firma negocjuje z Michelinem przejęcie kontroli nad Citroenem. W kwietniu 1976 roku Peugeot przejęła 90% akcji Citroena należących do Michelina. W zamian za to Michelin otrzymał 10% akcji Peugeot. W ten sposób powstał koncern PSA – Peugeot Citroen. W 1979 roku zaprezentowano Peugeot 604 z silnikiem turbo-diesel. Lata 80’te to odnowienie linii – pojawił się Peugeot 205.

Lata 90. przyniosły zdecydowaną ekspansję Peugeota na inne rynki oraz wzbogacenie oferty o modele należące do różnych segmentów rynkowych. W 1991 roku pokazano małego „106”, dwa lata później model 306. W 1994 r. we współpracy z włoskim Fiatem powstał minivan 806, a w kolejnym roku – cieszący się do dziś dużym powodzeniem model 406. Pod względem stylizacji nadwozia pierwszym zwiastunem nowej serii Peugeotów stała się zaprezentowana w 1998 roku w Paryżu „206-ka”. Pod wieloma względami przypomina ją luksusowa limuzyna o nazwie 607, z którą Peugeot wkracza w trzecie już stulecie swojej działalności. Najnowsze dziecko Peugeota to modele 307 i 407.

W Polsce Peugeot pojawił się oficjalnie na przełomie lat 1992 i 1993. Przedstawicielstwo nazywa się Peugeot Polska i jest filią Automobiles Peugeot. Peugeot Polska zajmuje się importem i rozprowadzaniem samochodów Peugeot poprzez sieć koncesjonowanych salonów sprzedaży na terenie kraju.

https://youtu.be/jVVBiElS0Pg

W 1997 roku, 100 lat po wspaniałym wyczynie Stanisława Grodzkiego, Juliusz Siudziński, kolekcjoner zabytkowych samochodów, we współpracy z Tomaszem Skrzelińskim, postanowili zbudować replikę pierwszego Peugeot w Polsce. Przy minimalnym tylko wsparciu sponsorów to trudne jak się okazało zadanie (głównie z braku informacji) zostało wykonane. 10 lipca 1997 roku pojazd wyruszył trasą Grodzkiego sprzed 100 lat. Szczegóły i zdjęcia z tej wyprawy można znaleźć na stronie Tomasza Skrzelińskiego.

Najważniejsze daty w historii firmy

1810 – Założenie przez Jean-Pierre Peugeot odlewni w rodzinnym młynie w Sous-Cratet.
1832 – Stworzenie spółki „Starszych braci Peugeot”
1885 – Rozpoczęcie produkcji rowerów
1889 – Prezentacja na dwuosobowego trójkołowego pojazdu z silnikiem parowym
1890 – Pojawienie się pierwszego samochodu z karoserią i wyposażeniem autorstwa Peugeot i silnikiem benzynowym Daimlera
1894 – Puegeot „Type 10” Kombi; silnik 1645 wygrywa słynny wyścig Paris-Rouen
1896 – Utworzenie spółki Automobiles Peugeot
1904 – Przedstawienie na Salonie Paryskim pierwszego małego samochodu o pojemności 652 cc
1919 – Wznowienie produkcji samochodów po I wojnie światowej
1920 – Wysłanie do Polski zamówionych 18 samochodów pancernych.
1923 – Roczna produkcja przekracza 10 000 sztuk samochodów
1926 – Peugeot jest bardzo popularny wśród warszawskich kierowców taksówek
1929 – Prezentacja modelu 201
1935 – Prezentacja modelu 402
1939 – Wybuch wojny i przeniesienie fabryki
1946 – Prezentacja modelu 202 kombi
1951 – 203 zdobywa puchar Dam dla Pań w rajdzie Monte Carlo
1952 – Milionowy samochód schodzi z taśmy Peugeot
1960 – Prezentacja modelu 404
1966 – Porozumienia z Renault o współpracy
1968 – Zwycięstwo 404 w East Afrifan Safari
1985 – Zwycięstwo Peugeot 205 Turbo 16 w Rajdowych Mistrzostwach Świata
1986 – Kolejne zwycięstwo Peugeot 205 Turbo 16 w Rajdowych Mistrzostwach Świata
1993 – Potrójne zwycięstwo Peugeot 905 w wyścigu 24 godziny w Le Mans
1995 – Premiera Peugeot 406
1997 – Prezentacja 306 kombi i 406 kombi. Budowa repliki Peugota-9 w Polsce
1998 – Wielki rynkowy sukces po premierze Peugeota 206
2000 – Premiera Peugeota 607
2001 – Premiera Peugeota 307
2002 – Premiera Peugeota 807 a Peugeot 307 zostaje ogłoszony Samochodem Roku 2002
2004 – Premiera Peugeota 407
2005 – Premiera dwóch małych lwiątek – Peugeota 107 i Peugeota 1007. Odświeżenie serii 307
2007 – Peugeot 308
2012 – Peugeot 301
2012 – Peugeot 208 I
2016 – Peugeot 3008 II
2017 – Peugeot 5008 II
2019 – Peugeot 208 II
2022 – Peugeot 408