Rocznie na świecie produkowanych jest ponad 300 mln ton plastiku
Tylko 9% plastiku poddawane jest recyklingowi
Każdego roku w oceanach ląduje 8 mln ton plastiku
Odpady plastikowe należą do największych obaw środowiskowych Polaków, jednak jedynie 44% deklaruje ograniczanie użycia tego materiału
Istnieją pewne alternatywy użycia tworzyw sztucznych
Jest tani, wytrzymały i ma wiele zastosowań. Mowa oczywiście o plastiku, który z powodzeniem opanował rynek produkcyjny w latach 90., a następnie szybko zyskał uznanie rynków na całym świecie. Ofiarą jego sukcesu stała się jednak nasza planeta.
Ile plastiku jest w ekosystemie?
Rocznie na świecie produkowanych jest średnio 330 milionów ton plastiku. To więcej niż ważą wszyscy ludzie żyjący na Ziemi. Na samym terenie UE do recyklingu jest przekazywane około 30% tworzyw sztucznych, co globalnie daje wynik 9%. Reszta ląduje na składowiskach, jest spalana lub trafia do środowiska.
– Dane są zatrważające: każdego roku w oceanach ląduje 8 mln ton plastiku! Doprowadziło to do sytuacji, w której obecnie 73% śmieci na plażach całego świata to właśnie tworzywa sztuczne. Ten plastik zabija zwierzęta, które go zjadają, ma też destrukcyjny wpływ na rafę koralową, a pośrednio, w formie mikroplastiku, trafia do naszych organizmów – wyjaśnia Joanna Kądziołka, koordynatorka projektów Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.
Jednym z przykładów jest Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, czyli gigantyczne skupisko śmieci dryfujących po wodach Oceanu Spokojnego. Waga „wyspy śmieciowej” szacowana jest przez naukowców na 120 tys. ton, a jej powierzchnia to 1,6 mln km², co daje pięciokrotnie większy wynik niż powierzchnia Polski. Plama stworzona jest w 99,9% przez plastik.
Co dzieje się z plastikiem po wyrzuceniu do kosza?
W ostatnim czasie powszechnym stał się szkodliwy mit, według którego segregowanie odpadów nie ma sensu, ponieważ posortowane odpady koniec końców i tak są mieszane w śmieciarce. Nic bardziej mylnego. Zgodnie z przepisami odpady są odbierane selektywnie. Może się to odbywać na kilka sposobów, np. dzięki kilku pojemnikom w śmieciarce lub odbiorowi różnych frakcji w poszczególnych dniach tygodnia lub godzinach. Odebrane od nas worki trafiają do sortowni odpadów, gdzie są selekcjonowane i oczyszczane z nieodpowiednich elementów. Tam również odbywa się przygotowanie odpadów do recyklingu, który jest możliwy nawet w 60%. Muszą być jednak spełnione ku temu pewne warunki.
– Segregując, możemy małe opakowania aluminiowe zbijać w większe (ok. 6 cm i więcej), zakrętki od butelek zbierać osobno na akcje charytatywne lub zostawiać nakręcone na pustej butelce, koniecznie zgniecionej. Jeśli chcemy, aby butelka była przetworzona, to absolutnie nie traktujemy butelek jako śmietników – nigdy do nich nic nie wpychajmy (szczególnie pociętych innych śmieci) oraz zawsze wylewajmy zawartość (zakręcona butelka z wodą nie trafi do recyklingu) – tłumaczy Marta Krawczyk z Rekopol SA.
W procesach recyklingu powszechnie przetwarza się materiał PET (butelka po napoju, bezbarwna, zielona, niebieska), ale już nie poddaje się recyklingowi tacek, folii czy butelek nietransparentnych z tego samego materiału. Recyklerzy chętnie kupują opakowania po chemii gospodarczej z oznaczeniami HDPE i PP oraz niezadrukowane giętkie LDPE. Z foliami jest więcej problemów – im mniejsza i bardziej zadrukowana, tym gorzej z jej przetworzeniem. W mniejszej skali można też przetworzyć tworzywa ze znakiem PS, EPS, PVC.
Jak ograniczyć plastik wokół siebie?
Przy tak ogromnej skali problemu oraz ilości plastiku w ekosystemie pokutuje przekonanie, że działania jednostki niewiele zmienią. Badanie Instytutu GfK, „Ekologiczne postawy Polaków 2020” zrealizowane na zlecenie Renault Polska, wskazało, że plastik jest naszą największą obawą środowiskową (88% wskazań). Jednocześnie jedynie 44% badanych zadeklarowało ograniczanie tworzyw sztucznych w codziennym życiu. W tym momencie nie ma możliwości, aby zupełnie wyeliminować plastik z codziennego użytku, jednak są sposoby, by zminimalizować jego użycie.
– W ograniczaniu plastiku w codziennym życiu, czy też szerzej ilości generowanych odpadów, z pomocą przychodzi zasada 5R, czyli Refuse (Odmawiaj), Reduce (Ograniczaj), Reuse (Użyj ponownie), Recycle (Segreguj i poddawaj recyklingowi) oraz Rot (Kompostuj). W tym przypadku może to oznaczać odmówienie sprzedawcy w sklepie przyjęcia foliówki na zakupy czy też ograniczanie liczby posiadanych przedmiotów (w tym tych wykonanych z tworzyw sztucznych). Warto zamienić jednorazówki na rzeczy wielorazowe – stalowa butelka na wodę zamiast plastikowej, metalowe sztućce, trwałe opakowania na jedzenie, kiedy kupujemy coś na wynos. A jeśli już jesteśmy zmuszeni kupić produkty w opakowaniach z tworzyw sztucznych, weźmy pod lupę to, z czego dokładnie są wykonane, tak by rzeczywiście nadawały się do recyklingu – tłumaczy Joanna Kądziołka.
Świat bez plastiku – czy to możliwe?
W 2021 roku Parlament Europejski wprowadził całkowity zakazu sprzedaży jednorazowych przedmiotów wykonanych z plastiku. Mimo wielu pozytywnych głosów pojawia się jednak pytanie – czy istnieją ogólnodostępne i, co ważne, tanie alternatywy dla tego tworzywa?
– Wszystko zależy od tego, do czego używany jest plastik – do produkcji opakowań czy produktów? W opakowaniach np. do produktów spożywczych, które muszą zachować dłuższe terminy przydatności nie mamy jeszcze alternatyw. Dla frakcji suchych możemy stosować opakowania papierowe, ale już dołączenie np. orzechów do mieszanki płatków nam to uniemożliwia. Branża kosmetyczna może część tworzyw zastąpić z powrotem szkłem, ale nie wszędzie. Nie każdy konsument życzy też sobie takiej zamiany i to również należy zrozumieć – wyjaśnia Marta Krawczyk.
Istnieją produkty, których plastikowe opakowanie może być zastąpione papierem, drewnem czy innymi innowacyjnymi tworzywami. Dotyczy to m.in. opakowań sprzętu elektrycznego czy przedmiotów codziennego użytku. Naukowcy pracują nad materiałami z grzybów, roślin czy minerałów, ale droga do ich powszechnej produkcji i zastosowania jest jeszcze długa. Jeżeli chodzi o same produkty – tutaj, z uwagi na unikatowe właściwości, tworzywa sztuczne są najczęściej niezastępowalne. Pewną alternatywą może być bioplastik, jednak nadal nie wiemy, czy jest to zmiana w dobrym kierunku, która nie sprawi, że wpadniemy z deszczu pod rynnę.
Firmy w walce w plastikiem
Problem plastiku zostaje zauważony przez coraz więcej firm, co nie powinno dziwić, skoro to one są w głównej mierze odpowiedzialne za jego produkcję. Dotyczy to przede wszystkim branży FMCG i produktów szybkozbywalnych. Coraz częściej mamy jednak do czynienia ze zrównoważoną polityką środowiskową, co stało się bardzo dobrym trendem. Walkę z plastikiem podjęła również branża motoryzacyjna. Przykładem jest Grupa Renault, która jako jedna z pierwszym na rynku podjęła wyzwanie środowiskowe i stale zwiększa udział materiałów z recyklingu wykorzystywanych w procesie produkcji swoich pojazdów. Już teraz 30% materiałów w nowych samochodach koncernu pochodzi z recyklingu, a przynajmniej 95% pojazdów marki zostaje przetworzonych i wykorzystanych ponownie na koniec cyklu „życia”. W ten sposób Renault wprowadza w życie założenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Obecnie samochody w ponad 85% składają się z metali i plastiku, dlatego kluczowe jest ponowne wykorzystanie tych materiałów zamiast ich utylizacji.
Cykl webinarów edukacyjnych
Webinar „Jak uwolnić świat od plastiku?” to kolejne spotkanie w ramach kampanii społecznej Zielona Ostoja Renault. W oczekiwaniu na powstanie ekolabu na terenie Otwocka oraz warsztatów, które mają odbywać się tam odbywać, organizatorzy postanowili przeprowadzić serię inspirujących spotkań online. Każde z nich podejmuje inne zagadnienie z zakresu ochrony środowiska naturalnego, takie jak ochrona zasobów leśnych, ograniczanie plastiku czy ekownętrze. Rozmowy z ekspertami z danej dziedziny przeprowadza Paulina Górska, autorka bloga Eko Paulina Górska.
Materiał powstał we współpracy z Joanną Kądziołką z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste oraz Martą Krawczyk z Organizacji Odzysku Opakowań Rekopol SA.
O Zielonej Ostoi Renault
Zielona Ostoja Renault, zlokalizowana nieopodal Rezerwatu Świder w Otwocku, powstała z myślą o tych, którzy w obliczu globalnych wyzwań chcą działać lokalnie dla środowiska. Grupa Renault oddała społeczności niezwykłą przestrzeń edukacyjną, w której każdy może rozwinąć swoją świadomość ekologiczną. Celem miejsca jest przekazywanie wiedzy oraz inspirowanie do działania na rzecz środowiska naturalnego. Wspólne warsztaty, poznawanie przyrody i odkrywanie ekologii na nowo dają realną wartość dla planety, jaką jest wiedza i konkretne działanie. Zielona Ostoja Renault to przestrzeń zbudowana wokół idei zrównoważonego rozwoju, wspólnego doświadczania i dialogu. Projekt powstał z inicjatywy Renault Polska. Partnerami akcji są: Miasto Otwock, Centrum UNEP/GRID-Warszawa oraz JYSK.
Grupa Renault
Międzynarodowy koncern Renault, produkujący samochody od 1898 roku, sprzedał w 2020 roku 2,9 mln samochodów. Grupa działa w 130 krajach, zatrudnia ponad 180 tys. pracowników i posiada 40 zakładów oraz 12 700 punktów sprzedaży na całym świecie.
Dzięki Aliansowi z Nissanem i Mitsubishi Motors oraz dzięki unikatowemu know-how w napędach elektrycznych, a także wzajemnie dopełniającym się pięciu markom (Renault, Dacia, Łada, Alpine i Mobilize), Grupa oferuje klientom zrównoważone i innowacyjne rozwiązania w zakresie mobilności.
Grupa Renault wyznaczyła trzy główne wyzwania związane z ochroną środowiska: walka z globalnym ociepleniem, ochrona zasobów naturalnych, działanie na rzecz zdrowia ludzi i środowiska. Oprócz tego poprzez swoją strategię środowiskową Grupa Renault działa również na rzecz bioróżnorodności. Celem w zakresie ograniczenia globalnego ocieplenia, wskazanym w planie strategicznym „Drive the Future”, jest zmniejszenie śladu węglowego w przeliczeniu na pojazd o 25% w latach 2010-2022. Grupa Renault zobowiązała się również do osiągnięcia neutralności węglowej w Europie do 2050 roku. Już do 2030 roku planuje obniżyć emisję CO2 o 50% w porównaniu z poziomem z 2010 roku.
***
Partnerzy projektu:
Miasto Otwock
Otwock, czyli miasto z dobrym klimatem, to urokliwa podwarszawska miejscowość. Miasto kojarzone przede wszystkim z niegdysiejszym mikroklimatem, za sprawą którego został mu nadany status uzdrowiska – w tym czasie w Otwocku powstawały liczne sanatoria, domy letniskowe i wille. To tu powstał unikalny i charakterystyczny styl architektoniczny „świdermajer” autorstwa Michała Elwiro Andriollego, do dziś kultywowany w wielu miejscach na terenie miasta i okolic. Za najcenniejsze walory przyrodnicze miasta uważa się rozległe obszary sosnowych lasów oraz przepiękną dolinę rzeki Świder, będące częstymi celami wycieczek i różnych form aktywności na świeżym powietrzu. W ramach współpracy przy projekcie Zielona Ostoja Renault, miasto przekazało działkę pod budowę obiektu oraz będzie wspierać inicjatywę w sposób merytoryczny na każdym etapie działania.
JYSK
Międzynarodowa sieć handlowa, wywodząca się z Danii, sprzedającą produkty z kategorii „wszystko dla domu”. W Polsce istnieje od 2000 roku. Firma zarządzana jest w oparciu o skandynawskie korzenie. Odzwierciedla to kulturę firmy i sposób, w jaki prowadzona jest działalność. JYSK podejmuje szereg zobowiązań na rzecz środowiska i wdraża zrównoważone rozwiązania. Ogranicza ślad węglowy, dywersyfikuje produkty pod kątem procesu produkcji przyjaznego środowisku, stale wymienia surowce wykorzystywane w produkcji opakowań. Organizacji zależy również na tym, aby promować i edukować w zakresie odpowiedzialnych i proekologicznych postaw oraz nawyków. W ramach współpracy przy projekcie, JYSK wyposaży wnętrze pawilonu Zielonej Ostoi Renault, oferując meble i akcesoria zgodne z wymaganiami eko.
Centrum UNEP/GRID/Warszawa
Centrum UNEP/GRID-Warszawa jest jednym z ośrodków światowej sieci GRID (Global Resource Information Database) utworzonej w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP – United Nations Environment Programme). Centrum propaguje postawę odpowiedzialności za środowisko w społeczeństwie i w biznesie. Celem działalności jest, aby zasoby środowiska naturalnego były zarządzane w sposób zrównoważony, zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, jak i globalnym. Centrum wesprze projekt w ramach partnerstwa merytorycznego.
źródło: Renault Polska
Najnowsze komentarze